Pinocchiu 2019/4

I Aventüe du Pinocchiu de Carlo Collodi, traduto da Cino Peripateta
cap. 4

Pe 'n rafruntu cu-a versciun originâ puei sciacâ u segnu ⇔ inta culonna de scinistra

[p. 21 modifica]4.

A stoia du Pinocchiu cu-u Grillu-parlante, dunde se
vedde cumme i figgiö cattii g’han in gritta de sentîse
cureze da chi ne sa ciü de liatri.

Ve diô dunque, figgiö, che mentre u povou Geppettu u l’ea purtòu sença so curpa in prexun, quellu battuzu du Pinocchiu, restòu libberu da-e ciote du carabinê, u si-a dava a ganbe zü pe-i canpi, pe fâ ciü fitu a turnâsene a ca’, e inta gran füga du curî u sâtava di erxi atiscimi, di çêzæ de brignuin e di fosci pin d’ægua, tal’e quale cumm’aviæ pusciüu fâ ün cravettu o ‘na levrettiña scuria da-i cacciuei.

Arivòu davanti a caza, u truvò a porta inbâgiâ. U-a spunciò, u l’intrò drentu, e apeña ch’u l’ebbe missu tantu de ferettu, u s’assettò pe tæra lasciandu anâ ün gran suspiu de cuntenteçça.

Ma quella cuntenteçça a düò pocu, percose u sentì inta stançia quarchedün ch’u fe’:

— Cri-cri-cri!

— Chi l’é che me ciamma? — disse u Pinocchiu tüttu spaventòu.

— Sun mi.

U Pinocchiu u se gjò, e u vidde ün grossu Grillu ch’u s’aranpinava ciancianin sciü pi-a miagia. — Dimme Grillu, e ti chi t’ê?

— Mi sun u Grillu-parlante, e staggu de caza in questa stançia da ciü de çent’anni.

— Ancö però sta stançia a l’é a mæ, — disse u mariunettu — e se ti me vö fâ ün vêu piaxei, vattene sübbitu sença mancu gjâte inderê. [p. 22 modifica]

— Mi de chì nu me n’andiô — rispuze u Grillu — se primma nu t’aviô ditu ‘na gran veitæ.

— Dimmela e sbrighite.

— Guâi a quelli figgiö che se ribellan a-i so genituî e ch’abanduñan capriçiuzamente a caza paterna. Nu gh’avian mai de ben inte stu mundu; e primma o poi duvian mangiâ de repentîu.

— Canta pü, Grillu câu, cumme te pâ e te piaxe: ma mi sò che duman a l’arba vöggiu anâmene de chì, perché se gh’arestu, m’acapitiâ quellu ch’acappita a tütti i atri figgiö, saiv’a dî, me mandian a-a scöa, e pe amû o pe força me tucchiâ de stüdiâ; e mi a dîtela in cunfidença, de stüdiâ nu ghe n’ho proppiu cuæ, e me demuu de ciü a curî aprövu a-e farfalle e a muntâ sciü pe-i ærbui a piggiâ i ôxellin da niu.

— Povou scemettu! Ma nu ti-u sæ che fandu cuscì, da grande, ti vegniæ ün beliscimu aze e che tütti te pigjàn in gîu? [p. 23 modifica]

— Quetite Grillüççu de cattiva növa! — sbraggiò u Pinocchiu.

Ma u Grillu, ch’u l’ea paçiente e filozzufu, invece de aveisela pi-a mâ de questa inpertinença, u cuntinuò cu-u mæximu tun de vuxe:

— E se nu t’agàiba d’anâ a scöa, perché nu t’inprendi oumancu ün mestê tantu da guâgnâte onestamente ün toccu de pan?

— T’ö che to-u digghe? — resegundò u Pinocchiu ch’u cumençava a perde a paçiença — Fra i mestê du mundu nu ghe n’é che-ön sulu ch’u me vagghe davei a genniu.

— E quæ-lu?

— Quellu de mangiâ, beive, durmî, demuâme e gjandunâ da-a matin a-a seja.

— Pe to reggula — disse u Grillu-parlante cu-a so sollita carma — tütti quelli che fan questu mestê finiscian senpre a l’üspiâ o in prexun.

— ‘Mia Grillüççu de cattiva növa!... se me munta a futta, guâi a tie!

— Povou Pinocchiu, ti me fæ proppiu cunpasciun!...

— Perché te faççu cunpasciun?

— Perché t’ê ün mariunettu, e quellu che l’é pezu, perché ti g’hæ a testa de legnu. —

A quest’ürtime poule u Pinocchiu u sâtò sciü tüttu infuttòu e piggiòu do-u bancu ün martellu de legnu, u l’asbriò cuntra u Grillu-parlante. [p. 24 modifica]

Foscia u nu so-u credeiva mancu lê de curpîlu; ma pe desdiccia u ghe dette propp’inta testa, tantu cho-u povou Grillu u l’ebbe apeña u sciòu de fâ crì-crì-crì, e dapö u gh’arestò li seccu e attaccòu a-a miagia.