Ro Chittarrin/Giudiçio de D. Ambrœuxo Conti sciù re dôe Critica e Contro-Critica dre Cazaççe stampæ da Nariçide e Micrilbo e risposta de Micrilbo

Da Wikivivàgna
Ro Chittarrin, o sæ strofoggi dra muza de Steva de Franchi
Giudiçio de D. Ambrœuxo Conti sciù re dôe Critica e Contro-Critica dre Cazaççe stampæ da Nariçide e Micrilbo e risposta de Micrilbo
[p. 178 modifica]
GIUDIÇIO DE D. AMBRŒUXO CONTI

Sciù re dôe Critica e Contro-Critica dre Cazaççe stampæ da

NARIÇIDE e MICRILBO.


Dôe Lezendie pe re moen,
Che mi ho letto bell'e ben,
Giorni son m'en capitæ
Da ro Scionico stampæ,
Uña in lengua Italiaña,
L'âtra in lengua Portoliaña,
L'Italiaña dre Cazaççe
Dixe mâ ciù che dre straççe:
L'âtra poi, perchè a pretende
Che sen giuste, re defende
Per raxioin che a ne prodúe
Tutte sode e ben çernue.
Doppo lette attentamente,
M'è sâtao ancœu in mente
De cacciâmeghe per terço,
E piggiâra pe ro verso.
Se mi osservo cose dixe
In sò grao ro Sciô Narixe,
Veramente pâ ch'o mette
Con dre belle cançonette
Re Cazaççe sì à ro lóro,
Che o ghe leva ro decoro:
Pâ ch'o mette à muggio à maçço
Zœuggia santo, e zœuggia grasso,

[p. 180 modifica]

Pe ro moddo, con ro quæ
Se fan vedde pe re stræ,
Pe ra poca devoçion,
E per quarch'âtra raxon,
Che o scrovì à ro naturale
Con ro sò bon canocciale,
Da lê dito in stile fin
Tubus opticus latin.
Per parlâ comme l'intendo,
À Narixe in questo rendo
Sette canne de raxon;
Che mi ancora da un barcon
Stando in ciaçça San Lorenço
(Me ven mâ quando ghe penso.)
A osservâ ste Proçessioin,
Se m'arvivan ri polmoin
In vei cose che in sta ciaçça
Caxonava ogni Cazaçça:
Amoretti, zœughi d'œuggi,
A guardâ maroxi e scœuggi,
Oltre tanti atri manezzi,
Ch'en ciù neigri che i lavezzi.
In mirâ quelle pediñe
Nominæ re Pellegriñe,
In sò axo tutte figge,
Ma guidæ da çerte ligge,
À ri quæ sto giorno rende....
Mi non sò se uscià m'intende.
In vei poi fâ çerti sguaççi,
Che ciù tosto son strapassi

[p. 182 modifica]

Fæti à quella gran giornâ
De Passion poco immitâ,
Comme chi scrive se vè
Da Narixe in quello Rè
Che spoggiao dre ricche insegne,
Comme à Cristo poco degne,
Ra gran Croxe in sto divario
O portò sciù ro Calvario;
Che de Dio ra Maestæ
Non vœu pompa, ma umiltæ.
Diggo dunque, in quanto à mi,
Che Narixe non mentì;
Che o l'ha avúo per un pan vointo
D'ascadâse sciù sto pointo,
E che queste gren Cazaççe
Se quarch'un re moderasse,
O fareiva bell'e ben.
Ed in questo ognun conven,
Se non è quarche Crestian
Fra ra pelle e ro caban.
Aora che quarcosa ho dîto
De Narixe sciù ro scríto,
Passo à quello de Micribbo
Per destingue uga e zebibbo.
Re Cazaççe lê me ficca
Sciù re stelle, e se gh'appicca,
Che Narixe un carlevâ
Squæxi o l'agge osciúe ciamâ.
Con raxoin e prœuve boñe
O fa vedde à re persoñe

[p. 184 modifica]

Che son cosa neçessaria
A i Zeneixi comme l'aria:
De sta Zœuggia che in ra seira
Ognun fa dre braghe veira:
Che tutt'ommo fa faccende,
Che sto giorno à tutti rende;
E sì bello o ro depenze,
Che à ra fin pâ ch'o me strenze
À accordâghe cos'o dixe,
À despêto de Narixe.
Con Micrilbo son d'accordio
Dall'epilogo all'exordio.
Ma sæ dîto con sò paxe,
O m'indora re borraxe.
Con ro çuccaro in sta pillora
O vorræ dâme uña zillora;
Ma ra pillora giasciando,
Addio nè... m'arrecomando,
Mi ghe trœuvo un çerto amaro,
Che à ro gusto o non è caro;
E à parlâse in bon zeneize,
Dre Cazaççe solo à speize
(Piggiao ben ro primmo cavo)
Se gh'ingrascia ro diavo;
Che in sto tempo de Passion
Fa tutt'ommo ro buffon,
E se fa fòscia ciù mâ,
Che ro dì de carlevâ.
Re Cazaççe non intendo
Desprexâ, ni mi pretendo

[p. 186 modifica]

D'addriççâ re gambe à i storti,
O sciusciâ derré à ri morti.
Diggo ben che ghe vórræ
Un pò ciù de santitæ:
Che in sti giorni così santi
Se mostrassan tutti quanti
Passionæ per Cristo in croxe,
E impiegassan ra sò voxe
A laodâ Cristo nell'orto,
E per noî in croxe morto,
E fissâse int'ra memoria
Dra Passion ra vera istoria:
E d'un giorno dolorozo
Non formâne un dì festozo.
Ro Segnô distingue i tempi,
E o ne porze tanti exempi.
Tempo, o dixe, de sciallâse,
Tempo de mortificâse:
Gh'è ro tempo de mangiâ,
Quello assì de zazunâ.
Dunque dî non se me neghe,
Che sta ciaga ancœu se meghe:
Che se faççan re cazaççe,
Ma che tanto no se sguaççe:
Che sti giorni de Passion
Son de Cristo à immitaçion.
E così mentre che ho dito
Quanto basta in questo scrîto,
Giudicâ lascio à i lettoî
Chi ha ciù torto de sti doî.


[p. 179 modifica]
RISPOSTA DE MICRILBO

À ro giudiçio dæto à re dôe Lezendie dre Cazaççe

DA D. AMBRŒUXO CONTI.


Voî me dî ch'hei letto ben,
Sciô Poeta de Cuggen,
Re lezendie zà stampæ;
Ma me crao che coccolæ.
Vorei mette, ò gran cazaña,
Ro battaggio à ra campaña,
Malignando re Cazaççe,
Picca e dalli à sette maççe.
Mi non diggo de pretende
Chi fà mâ vorei defende.
Da ro manco, da ro ciúe,
Da re cose reçevue
Scandaggiando attentamente,
Mi non trœuvo in tanta gente
Sto garbuggio, sto reverso,
De sto mâ non trœuvo un terço.
S'andæ à prœuvo à cose dixe
L'Andriatico Narixe,
Sentirei dre barçellette,
Demorelle e cançonette.
O vœu fâ dro Boccadoro,
E o se fà mette à ro lóro.
Chi mettesse tutto à maçço
Zœuggia santo e Zœuggia grasso,

[p. 181 modifica]

Mi ro ciammo.. indovinæ?
De Geneivra ro Poistæ;
Perchè l'ommo de raxon,
Se diverte in devoçion.
Caro amico, a niente vale
Quel suo lungo cornocciale
Del padrone soprafino,
Tubus opticus latino.
Per parlâ comme l'intendo,
À Narixe Reverendo
Mi ghe diggo, e con raxon,
Un beghin politicon,
Per fâ corte (comme penso)
A chi è in caza e in San Lorenço,
E se guasta ri polmoin
In ro fâ gazzafattoin
Da fradello dra cazaçça
Dri Ambroxien, ra quæ non sguaçça.
Sei doî vêgi, sei doî scœuggi,
De baziña sei doî trœuggi,
Voî sei raozi, voî sei sgrezzi,
Sei sottesti de lavezzi,
Sempre addosso à ste meschiñe
Poverette pellegriñe.
Mi no çerco balle o sbigge,
Comme dixan çerte ligge.
No hei contante ciù da spende;
E da questo ognun comprende
Ro perchè v'inferriollæ
De sto zelo e caritæ;

[p. 183 modifica]

Ni vorei lasciâ quietâ
Chi se çerca utilitâ.
Questo dunque è ro perchè,
Signorin comme se dè,
Erborao avei re insegne
De nemixi de ste degne
Proçessioin, con fâ un lunario
De caloñie, ançi un calvario
Fra boxíe e veritæ,
Onde Zena invexendæ.
Diggo dunque, e diggo mi,
Che Narixe assæ mentì.
E voî, brutto d'œurio e vointo
Sostegnendo questo pointo
Se parlæ cont're Cazaççe,
Mi ve stimmo comme straççe
Torno à dî che ve conven
Dre Çazaççe dîne ben:
Se nò, quarche Portolian
De legnæ ve fà un caban.
Aora che quarcosa ho dîto,
Ve ro mando in voxe e in scrîto;
E se toccherei Micribbo,
Troverei uga e zebibbo:
Troverei che son na cricca,
Chi manezza penna e picca,
E son pronto à battaggiâ
Con ra penna e con ra spâ.
Tante miria e ciù persoñe
(No son queste iperboloñe).

[p. 185 modifica]

Stimman cosa neçessaria
Re Cazaççe comme l'aria.
E voî fæ dre braghe veira,
Che sei un pittin de çeira,
Sei testardo à non defende
Re Cazaççe, ond'ognun pende;
E ro punto se restrenze
À voreimere depenze
Co un corô, con na vernixe
Comme quelli de Narixe.
Se à Micrilbo andæ d'accordio
Dall'epilogo all'exordio,
Dei parlâ con altra fraxe,
Messê faccia de boraxe,
No indorâme un pò ra pillora,
Poi ficcameghe uña zillora.
Sotto voxe ed à cantando,
Tutti doî mi ve ghe mando.
Compatîme, amigo caro,
Se ghe metto un pò d'amaro.
Re Cazaççe in sto paeize
Piaxan sempre, a chi è Zeneize.
Son piaxúe à mê Messiavo,
À mê Tritavo e Bezavo.
Chi non gusta sto boccon,
Ò l'è matto ò l'è mincion;
E se vadde à fâ curâ,
Chi re ciamma un carlevâ.
Mi de ciù non me destendo,
Perchè zà capiscio e intendo,

[p. 187 modifica]

Che se non sei nesci ò morti,
Capirei ch'hei tutti i torti.
Sò che un pò ve demoræ,
Affettando santitæ.
Chi non sà, che in giorni santi
Noî dovemmo tutti quanti
Con ra mente e con ra voxe
Venerâ ra Santa Croxe,
Meditâ Cristo nell'orto,
Adorâro in Croxe morto,
E passâse à ra memoria
Dra Passion ra vera istoria?
Sò che questo dolorozo
Giorno ancora o fu festozo:
E ne porze tanti exempi
Ra Scrittura in quelli tempi:
E in un giorno un pœu sciallâse,
E in ro mesmo umiliâse,
E se pœu beive e mangiâ,
E ro preçetto osservâ.
Dunque à mi non se me neghe,
Che non deggian tutte intreghe
Fâse ogn'anno re Cazaççe,
Che se spende e che se sguaççe:
Perchè in questa occaxion
Spende ognun ro sò teston.
Chì me pâ d'aveive dîto
Quanto basta in voxe e in scrîto,
Che Narixe unío a voî
Avei scrîto dri nescioî.