Pinocchiu 2019/13

I Aventüe du Pinocchiu de Carlo Collodi, traduto da Cino Peripateta
cap. 13

Pe 'n rafruntu cu-a versciun originâ puei cliccâ u segnu ⇔ inta culonna de scinistra

[p. 62 modifica]13.

L’ôstàja du «Gànbou Russu».

Camiña camiña camiña, a-a fin, insci-u fâ da seja, arivòn stanchi morti a l’ôstaja du Ganbou Russu.

— Afermemmuse ‘n pô chì, — disse l’Urpe — tantu pe mangiâ ün buccun e pe pôsâse quarche ua. A mezanötte poi partiemu turna, pe ese duman a l’arba intu Canpu di Miâcui. —

Intræ inte l’ôstàja, se missan tütti trei a toa, ma nisciün de liatri u gh’aiva famme.

U povou Gattu, sentinduse gravemente indispostu de stömmagu, u nu pue’ mangiâ atru che trenteçinque tregge cu-a sarsa de tumata e quattru purçiuin de trippa a-a parmexaña; e scicumme a trippa a nu ghe paiva cundia assæ, u l’andò ancun a dumandâ træ votte u bitiru e u furmaggiu grattòu!

A Vurpe a l’aviæ spelinçigòu vuentea quarcosa lê ascì, ma scicumme cho-u megu u gh’aiva urdinòu ‘na grandìscima dieta, alua a duve’ acuntentâse suu che de ‘na levre in agruduçe cun ün cunturnu leggiu leggiu de pullastre ingrasciæ e de galletti de primmu cantu. Doppu a levre a se fe’ purtâ pe turnagüstu ün asciurtimentin de rafataggi de pernixe, de sterne, de cuniggi, de rænette, de grigue e d’üga paradiza; e dapö a nu vosse nint’atru. A gh’aiva mai tanta anguscia po-u mangiâ, diva lê, ch’a nu pueiva acustâse ninte a-a bucca. [p. 63 modifica]Quellu ch’u mangiò menu de tütti u fü u Pinocchiu. U dumandò ün gælu de nuxe e ün tucchettin de pan, e u lasciò tüttu intu piatu. U povou figgiö, cu-u penscêu senpre fissu o-u Canpu di Miacui, u s’aiva piggiòu ‘n’indigestiun antiçipâ de munæe d’ôu.

Finiu de çenâ, a Vurpe a disse a l’oste:

— Dæne due stançie buñe, üña po-u sciû Pinocchiu, e ün’atra pe mi e u mæ cunpagnu. Primma de ripartî se faiemu ün pizaggin. Aregurdæve però ch’a mezanötte vuemu ese adesciæ pe cuntinuâ u nostru viagiu.

— Scisscignuru — rispuze l’oste, e u sciaccò de l’öggiu a l’Urp’i-o-u Gattu, cumm’a dî: «Ho mangiòu a föggia e se semmu acapii».

Apeña u Pinocchiu u se fü miss’in lettu, u s’adurmì de curpu e u cumençò a assünâse. E assünanduse ghe paiva d’ese in mezu a ‘n canpu, e stu canpu u l’ea pin d’ærbueti carreghi de rappi, e sti rappi ean carreghi de çechin d’ôu che [p. 64 modifica]dindananduse mesciæ do-u ventu, favan zin zin zin, quæxi vuesan dî: «Chi ne vö, ch’u ne vegne a piggiâ». Ma quando-u Pinocchiu u fü insci-u ciü bellu, saiv’a dî quand’u l’alungò a man pe piggiâ a magnæ tütte quelle belle munæe e mettisie ‘nta stacca, u s’attruvò adesciòu a l’inpruvizu da trei viulentiscimi curpi dæti a-a porta da stançia.

U l’ea l’oste ch’u vegniva a dîghe chi-a mezanötte a l’ea sünâ.

— E i mæ cunpagni sun prunti? — ghe dumandò u mariunettu.

— Atru che prunti! Sun partii due ue fa.

— Perché mai tanta sprescia?

— Perché u Gattu u l’ha riçevüu ‘n’inbasciâ, cho-u so mignin ciü grande, marottu de brignuin a-i pê, u l’ea in pericculu de vitta.

— E a çeña l’han pagâ?

— Ma ve pâ? Quelle li sun persuñe troppu edücæ, perché faççan ün afruntu scimmile a-a scignuria vostra.

— Peccòu! St’afruntu u m’avieiva fætu tantu piaxei! — disse u Pinocchiu grattanduse a testa. Doppu u dumandò:

— E duvve l’é ch’han ditu d’aspêtâme quelli buin amixi?

— O-u Canpu di Miacui, duman matin o-u spuntâ du giurnu. —

U Pinocchiu u pagò ün çecchin pi-a çeña so e pe quella di sö cunpagni, e doppu u partì.

Ma se pö dî ch’u partisse a l’orbettu, percose föa de l’ôstaja gh’ea ün scüu mai tantu scüu che nu se ghe vedeiva de ça la. Inta canpagna tütt’in gîu nu [p. 65 modifica]se sentiva mesciâ ‘na föggia. Sulu quarche ôxelasci nuttürni, traversandu a stradda da ‘n çêzâ a l’atru, vegnivan a sbatte i ae insci-u nazu du Pinocchiu, u quæ, faxendu in satu inderê pi-a puiia, u criava: “Chi va la?” e l’ecu de culliñe circustante a ripeteiva in luntanança: — Chi va la? chi va la? chi va la? —

Intantu, mentre u caminava, u vidde insci-u tö de ‘n ærbu ‘na bestietiña ch’a lüxiva de ‘na lüxe pallida e opaca, cumme ‘n lümin da nötte drentu ‘na lanpa de purçellaña transparente.

— Chi t’ê? — dumandò u Pinocchiu.

— Sun l’unbra du Grillu-parlante — rispuze a bestieta cu-ina vuxiña suttî suttî che paiva ch’a vegnisse do-u mundu de delà.

— Cose ti vö da mie? — disse u mariunettu.

— Vöggiu dâte ‘n cunseggiu. Turna inderê e porta i quattru çechin che t’é arestòu o-u tö povou puæ ch’u cianze e u se despêa pe nu aveite ciü vistu.

— Duman mæ puæ u saiâ ün gran scignuru, perché sti quattru çecchin diventian duemia.

— Nu fiâte, figgiu câu, de quelli che prumettan de fâte riccu da-a matin a-a seja. Po-u sollitu, o che sun matti o che dunque di inbrugiuin! Damm’amente a mi, turna inderê.

— E mi invece vöggiu anâ avanti.

— L’ua a l’é tarda!...

— Vöggiu anâ avanti.

— A nötte a l’é scüa...

— Vöggiu anâ avanti.

— A stradda a l’é peiguuza... [p. 66 modifica]

— Vöggiu anâ avanti...

— Aregordite che i figgiö che vöan fâ de so capriççiu e a so moddu, primma o doppu se ne pentan.

— E sollite stoie. Bona Grillu.

— Buñanötte Pinocchiu, e cho-u çê u t’avarde da-a ruzâ e da-i assascin. —

Apeña ditu queste parolle, u Grillu-parlante u s’amurtò tütt’assemme cumme s’amorta ün lümme sciüsciandughe adossu, e a stradda a l’arestò ciü scüa de primma.