Pinocchiu 2019/1

by Carlo Collodi

←Endexu

I Aventüe du Pinocchiu de Carlo Collodi, traduto da Cino Peripateta cap. 1

cap. 2→

Pe 'n rafruntu cu-a versciun originâ sciacca u segnu ⇔ inta culonna de scinistra
Quelli che gh'è ciü câu 'na versciun cu-e o o-u posto de u, pöan anâsel'a pigiâ inte questu scitu (sciaccæ "anteprimma").

1.
Cumm’a l’andò che Meistru Çeexa, bancâ, u truvò ün toccu de legnu, ch’u cianzeiva e u rieiva cumme ‘n figgiö.

Gh’ea ‘na votta...

— Ün re’^[1] — diâ sübbitu i picin che me lezan.

— Nu, figgiö, ei sbaliòu. Gh’ea ‘na votta ün toccu de legnu.

U nu l’ea ün legnu de varsciüa, ma ün toccu da pilla, de quelli che d’invernu se mettan inte stive e inti camin pe açende u fögu e pe ascâdâ e stançie. Nu so cumm’a l’anesse, ma u fætu u l’é che ün bellu giurnu stu toccu de legnu u l’acapitò inta büttega de ‘n vegiu bancâ ch’u gh’aiva numme meistru Tôgnu, ma tütti o-u ciammavan meistru Çeexa pe via da punta du sö nazu ch’a l’ea delungu lüstra e muæla cumme ‘na çeexa möja.

Apeña meistru Çeexa u l’ebbe vistu quellu toccu de legnu u se sciallò tüttu e, danduse ‘na frettadiña a-e muen pi-â cuntenteçça, u murmuò a meza vuxe:

— Questu legnu u l’é capitòu a tenpu, vöggiu servîmene pe fâ ‘na ganba de tôin. —

Ditu fætu, u piggiò sübbitu u picoççu amuòu pe cumençâ a levâghe a scorça e a desgrusciâlu, ma quand’u fü li pe lasciâ partî a primma piccuçâ u l’arestò cu-u braççu suspeizu per l’aia, percose u sentì ‘na vuxiña suttî suttî ch’arecumandandusegh’a disse:

— Nu piccâme guæi forte! —

Figüæve cumm’u l’arestò quellu bun vegiu du meistru Çeexa! U gjò i öggi abrettiu pi-a stançia pe vedde d’unde mai a pueiva ese sciurtia quella vuxiña e u nu vidde nisciün! U l’amiò sutto-u bancu, e nisciün; u l’amiò drent’in armaiu ch’u l’ea senpre seròu e nisciün; u l’amiò inta corba di riççi e da seröja, e nisciün; u l’arvì a porta da büttega pe da ‘n’öggiâ ascì insci-â stradda, e nisciün. E alua?...

— Ho acapiu, — u disse alua riendu e grattanduse a perücca — se vedde che quella vuxiña me l’ho assünnâ. Rimetemmuse a louâ. —

E repiggiòu u picoççu in man, u tiò zü ‘na sulenniscima piccuçâ insci-u toccu de legnu.

— Ahi, ti m’hæ fætu mâ! — criò duinduse a sollita vuxiña.

Stavotta meistru Çeexa u l’arestò de stüccu, cu-i öggi föa da-a testa pi-a puiia, cu-a bucca spalancâ e cu-a lengua ch’a cazeiva zü scin o-u mentu cumme ‘n mascherun de funtaña.

Apeña ghe turnò a parolla u cumençò a dî tremandu e chechezandu do-u spaventu:

— Ma de dund’a saiâ sciurtia a vuxiña ch’a l’ha ditu “Ahi”?... E scì che chì nu gh’é annima viva. Che segge pe caxu stu toccu de legnu ch’u l’agge inpreizu a cianze e a alamentâse cumme ‘n figgiö? Mi nu mo-u possu credde. Stu legnu, to-u chì, u l’é ‘n toccu de legnu da camin, cumme tütti i atri: e a cacciâlu intu fögu gh’é da fâ buggî ‘na pignatta de faxö... O dunque? Che ghe segge ascuzu drentu quarchedün! Se gh’é ascuzu quarcün, tantu pezu pe lê. Oua l’agiüstu mie! — E cuscì dixendu, u l’aguantò cun tütte due e muen quellu povou toccu de legnu e u se misse a sbattilu sença caitæ cuntra-e miage da stançia.

Doppu u stette a sentî se gh’ea quarche vuxiña ch’a se lamentesse. U l’aspêtò duî menüti e ninte; çinque menüti e ninte; dexe menüti e ninte!

— Hu-acapiu, — u disse alua sfurçanduse de rie e asberüfanduse a perücca — se vedde che quella vuxiña ch’a l’ha ditu “ahi”, me l’ho inmaginâ! Rimetemmuse a travaggiâ. —

E dætu che gh’ea intròu adossu ‘na gran puiia, u pruvò a cantâ pe fâse ün pô de curaggiu.

Intantu, pôsòu da ‘na parte u picoççu, u piggiò in man u ciünettu pe ciünâ e tiâ a pulimentu u toccu de legnu, ma dementre ch’u ciünava in sciü e in zü u sentì a sollita vuxiña ch’a ghe disse riendu:

— Finiscila, ti me fæ u bulittigu insci-u corpu! —

Stavotta u povou meistru Çeexa u cheite zü cumme fürminòu. Quand’u l’arvì turna i öggi, u s’atruvò assettòu pe tæra.

A sö faccia a pàiva transfigüâ, e sciña a punta du nazu, de muæla, cumm’a l’ea squæxi senpre, a gh’ea vegnüa türchiña da-a gran puiia.

1. Ü e ö se lezan “türbæ” cumme fa i Tudeschi. A e’ finâ cu l’apostrufu a s’ha da leze averta e cürta. Æ e a-e se lezan comme n’e averta. E vucale cu-u circunflessu se lezan lunghe e rebelæ. A ñ cu-a tirde a se leze a-a zeneize: per ez. pe dî buña s’ha da dî bunga ma sença prununçiâ a g: bun-a (ma föa de Zena ghe dixan bun-na).