O quarto libbro de l'Eneide

Da Wikivivàgna
O quarto libbro de l'Eneide
de Nicolla Baçigalô, a cua de Jacopo Virgilio
Pubricao inta "Strenna do pio instituto di rachittichi de Zena", anno III, Sordo-mutti, 1885.


[p. 165 modifica]

[p. 167 modifica]
[p. 168 modifica]


« E frattanto a reginn-a a s’ea innamoà
Poco a poco d’Enea comme unn-a gatta,
E pensando a-o so aspetto a-a so parolla
A-e so gesta, a-o so spirito, âa-a so scciatta
A l’aveiva za a testa invexendà
E a se sentiva za boggî a pignatta,
Che a son de bâgi e de cangià de fianco
A passa tutta a so nottuann-a in gianco.



In conseguenza all’indoman mattinn-a
Figuæve un po' se a non ghe parsa vea
De vedde o ciæo luxî sotto a tendinn-a
Pe satâ zu senza ciammâ a camea;
D’ingiarmase un contusso a-a biscocchinn-a
E in camixa e descäsa come a l’eà,
Andâ de filo a fa adesciâ so sœù
Pe dighe tutto e scaregase o chœu.

[p. 169 modifica]

Mi no so, figgia cä cose me sento,
A ghe dixe assettandose in scio letto,
Ma me rodo, me crúzio e me tormento
Sempre appreuvo a quest’ommo, e ghe rimetto
U fighæto, a salute in mæ zuamento.


« Ghe n’ea de tutti i coî, d’ogni costumme
Con de giacche in fustagno e de velùo,
Ghette e scarpe coe sœue da passà un sciumme,
O cappello in sce l’òrsa e rebattùo
Fæto a strassa, a coppetta, a moccalùmme,
Con de facce da búllo e a muro dûo »
Camixe de flanella e pippa ai denti,
ecc. . . . . . .

[p. 170 modifica]


Ean armê comme sbiri e coa ventréa
Insaurà de ballin, balle, strexia
Scciœppi d’ogni façon, d’ogni manea
Armi de precixion, de fantaxia,
Chen coi fianchi riduti a rastellea
E che avien sentio l’orma de fregugge
etc. etc.



Sellou tutto de nœuvo e in punto d’öa
C’unna gualdrappa recammà d’öpello
Aspettando l’arrivo da scignôa
Ghea un cavallo da corsa do Portello
Che o sappettava e o remenava a coa
E o fava schitti come o fise noello
. . . . .



Finalmente Didon tutta schitetti
Doppo d’esise fæta un po’ aspëtâ
A ven zu accompagnà dai sò moretti
(Unn-a corte in sce l’atto improvvisâ)

[p. 171 modifica]

Ben vestia, senza agibbi, nè frexetti,
Elegante, senz’ese esagerâ
. . . . . .



Missi tutti in cammin, van sciù pè macce
Tramezo ai boschi sorva rôcche e zinn-e
Ciù che de belve seguitando e tracce
Du stufou de craston co-e patatinn-e
Che o l'è o scopo e a raxon de tutte e cacce,
Comme l'è Pasqua pë leïtughe pinne;
E no ghe bon cacciou che ghe demorde
O ö passe sotto banca o ö se ne scorde.

O Giulin, figgio solo, e comme tale
Mâ educoù, bollistuppe[1] e impertinente,
O fava un sciato che n’o ghea l’eguale
Galloppando in çà e in là continuamente;
Tiando botte coa bocca, a un ideale

[p. 172 modifica]

Bestia feroce e aççimentando a gente
E faxendo scappà con ste so mosse
A vea caccia; accordou che ghe ne fosse

(Interea magno misceri murmure cælum incipit).

Tutt’assemme s’annuvia e se fa scûo
E se sente tronâ d’in lontananza,
Poi de stisse ciù larghe ancon che un scûo
Fan za nasce un pittin de titubanza,
Quindi, sæte, gragnœua, pioggia a derûo
Mandan a fase léze [2] l’ordinanza
E scappan tutti a réo che pan paghæ
Sotto e rocche, e cascinne, in ti paggæ.



De tutte e mal’azion, tutti i malanni
Ch’emmo avuo da o peccou de nostra moæ
O ciù che n’ha procuou lastime e danni
E che o core con ciù velocitæ
Voi porriesci campà cento mill’anni
E acquistà l’esperienza a tonnellæ
Ma doviesci pe forza ammette o fæto
Che no ghe mâlazion pezo che o Cæto.

[p. 173 modifica]

Quando ó nasce ó le quæxi ciù piccin
Che un microbo de Kock e compagnia,
In scià primma ó fa o morto e cianciannin
O l’aumenta in volumme e vigoria:
Poi ó s’agita, ó schitta, ó fa cammin
E ciù ó core ó s’ingroscia, o sciuscia, ó cria
O diventa gigante, ó tocca ó çe
Dapertutto ó l’agguanta, ó mette i pè:

No se riesce a so forma a definì
Perchè o l’è un po’ de tutto; o pa un oxello
Da-e so äe che ghe servan pe corrì,
Mentre in cangio o l’ha un œuggio pe cavello
E mill’œgie appuntæ pe stä a sentï
Cose se dixe appreuvo a questo e a quello
Mille bocche lì pronte a riportâ
Pe dï e cose a traverso, a esagerâ:

Neutte e giorno o va in gïo senza fermâse
O no dorme, o no queta, o no se stanca;
In scê töri, in scî teïti o va a pösase
E se o vedde un pacciùgo o te l’agguanta
E o ghe sciuscia in manea da spormonase
Che un bædin che o no vaiva unn-a pallanca
O diventa unn-a... unn-a... cagnara, ecc. ecc.

[p. 174 modifica]


Cao Nicolin, ho divorou, non letto
O neuvo parto da to fresca musa;
E non te posso dï con che diletto
Me l’ho gustou da-o primmo verso a-a chiûsa,
Quando l’alma a Didon fugge dal petto.
Aoa o libbro ti vœu? Ma dï, no s’usa
Da tempo immemorabile tegnïse
I libbri d’âtri senza infastidise?

No s’usa forse, quando gh’en di amixi
Che domandan o libbro ch’an prestou
Sciaccâ de l’œggio, rie sotto i barbixi,
Fa o scemmo e dî: mia chi! me l’ho scordou,
Doman te o porto? — Se ven fin nemixi,
Ma un libretto teccioso e delicou
Tanto ciù se o le raro o le f[otuo];
Servasæ che l’amigo o stagghe duo.

[p. 175 modifica]

E poi pensighe ben, cao Nicolin,
In testa a-o libbro t’è ti stesso scrito
Ch’o me appartegne (1); dunque un pittinin
De raxon l’ho, se me ne staggo a-o dito
Du simpatico autô; aoa o pansin
No me sciugà e to... o to, polito.
Re Erode quando veuan piggiâghe o regno
O cria: el scettr a le ’l me, e mi mel tegno.

Nè Mela co-e so ciavi e ë so tenagge,
Nè i argani d’Ansado e de Cravé,
Nè l’esattó coi commissai, canagge
Ch’a-o padre Giove arranchien a barba in çe;
Nè uscieri, sbiri, o un delegou c’o sbragge,
Porrien rancame o libbro... e manco lê
Co-i œuggi birbi, a reixe do me chœu,
Che tian ciù forte d’œutto pâ de bœu.


  1. orig. "bullicugge", ma inta "Strenna di Rachittichi" e no se pœu miga... (G. Musso)
  2. orig. "futte"