Invio e viaggio dre Muze

Da Wikivivàgna
Applauzo de Zena e Tempomegio dro Parnazo per l’eleçion dro Serenissimo Giruoemo De Franchi Duxe
de Gian Giacomo Cavallo
in Zena, præ Gian Maria Farron, 1655 - exemprâ conservao a Zena presso a libraja Beio
rieddita da-o G. M. Prien inta "Çittara zeneize" do 1745
[p. 1 modifica]
INVIO E VIAGGIO
DRE MUZE

PE RA REALE SOLENNITÉ
DRO SERENISSIMO
ALESSANDRO SPINNORA
DUXE DE ZENA


POEMETTO DE
GIAN GIACOMO CAVALLO



IN ZENA


præ Gian Maria Farron. M. DC. LV.
Con licensa dri Superiuoi.

[p. 2 modifica]

I.
CAZA SPINNORA Viva!
Oh questo sì, chi è Dì da Feste intreghe,
Da serrá re butteghe,
Da vei luxí ro Só fin sotteriva:
Viva ALESSANDRO Duxe
Sciù sciù fuœra à ra luxe,
A fá ra vostra parte tutte in Scena,
Muze, fuœra Parnazo, à Zena, à Zena.

[p. 3 modifica]


2.
Festa, Canti, Allegria
A così caro, e si felise Giorno;
Giubile d’ogn’intorno
Dro Te Deum laudamus l'armonia:
Ogni Posto rebombe;
Che se suoenne re Trombe;
Ogni Noia da Zena ancuoe s’allarghe;
Pan Grosso, Libertæ, Camixe larghe.

3.
Apollo, à questa tanta
Allegressa de Giano, ond’oura sguaçça
Zena per ogni chiassa
Cose fà ro Parnazo? nò se canta?
Poeti oh’ là che favo,
Renego ro Diavo?
E lé che fà mentre chi Zena axilla,
Ra mæ Muza Zeneize, che dormilla?

[p. 4 modifica]


4.
Che starala, à, ro scuro
D’ocio lé sola in questi tempi amiga?
A fè de Dé nomiga,
Nomiga, à, fè de Dé, che torna zuro;
Ocio, in mal’hora, a, fondo,
In ro Limbo dro Mondo;
Famma de sì Gran Duxe in luxe avampe,
Muza, che se componne, che se stampe.

5.
Mà sensa piggiá trassa
Da ro lumme d’Apollo, orma à ra mente
Dri Versi Onnipotente
Quæ Scriti, ò, Stampe porran mostrá fassa?
Sciù sciù dunca à pregaro
Dra gracia d’inspiraro,
Ma chiù dra graçia de vorei disponne
L’invio per Zena dre vostre Personne.

[p. 5 modifica]


6.
Parte per questo, e porta
Ra Lettera de credito bastante,
A Sigillo volante,
Con ra celeritæ, che tanto importa,
Balin compatriotta
Vostro fin quella votta,
Mà chiù pe ra resposta dell’invio,
Con bramma grande de veiro exequio.

7.
Sciù sciù donca à partensa
Muze, ond’a Zena pe re nostre bande
Giubilo così Grande
Nò reste privo dra vostra prezensa
Mentre, a, un tanto regallo
Da ro vostro Cavallo,
Che ro Terren per gaudio nò ne tocca:
Orde ha Balin de dí ro resto a bocca.

[p. 6 modifica]


8.
Ma zà ro Cuoé me dixe,
Che l’invio è accettao, ra gracia, è, fæta,
Che ra parolla, è, andæta
De l’invio da Parnazo dre Valixe;
Ra Barca, Apollo, è in stiva;
A ra Riva, à ra Riva;
Mentre ro Carriaggio se scavarca
Sciù sciù Muze à ra chiazza in barca, in barca.

9.
A si ben visto arrivo
Ro Levantollo quanto moæ soave
Pronto per cortezave
S’ode brillá come l’arinto vivo;
Pá che, o, digghe protesto,
Muze, d’esse chi lesto
A serví per Pilotto, e per Ostaggio
Nell’andæta, e retorno dro viaggio.

[p. 7 modifica]


10.
Muza se batte Cascia
De tocca leva; ro Pedré dà fuœgo;
A reveise à sò loego;
Ra venna, che per aora ve ghe lascia
Mentre ro vento sciuscia
Se retira intra guscia,
Scotta lesta, à camin; festa, diporto,
A reveise trà breve a Zena in Porto.

11.
E chi dubbia che in Poppa,
Con ro Má chi se navega à streituoeggi,
Con ra Carma à ri scuœggi,
Che in schiumma d'ægua pá læte de coppa,
D’Apollo à ra prezensa
Si felice partensa
In facenda spedia tanto à recatto
Tarde a fá comparí Zena in un tratto?

[p. 8 modifica]


12.
Si sì, Muze ra proeva
Zà s’ode chi ne mormora, e resveggia
Can de guardia all’oreggia,
Con dí, l’è, chi re Muze, bonna noeva;
Zà per fave fá Stradda
Galoppo à ra Caladda,
Zà me v’inchinno, e zà con vuoí ne passo
Dra benvegnua ro reverente abbrasso.

13.
E fætave à bell’axo,
Fin ch’haggiæ ra Cittæ reconossua,
Ra servitù dovua
Pe ra vixita Regia dro Paraxo
Zà v’invio à segretto
Dro nostro Gabbinetto;
Oh’ se posso impetrá quanto confio
Che concetti trà nuoí poter de Dio!

[p. 9 modifica]


14.
Oh’ li sì con l’aggiutto
D’un’Apollo prezente à graciame
Che porrò gloriame
D’esse stæto in Apolline dro tutto;
Che virà cose vuære
L’esseghe Apollo poære
Muza Zeneize per favó d’Apollo
Sciù Pegazeo Cavallo à brilla in Collo.

XV.
Muza, mà mentre s’ode,
Che ra Cittæ chi va tutta in un boggio
Atro in ogni Carroggio
Nò parla che dro Duxe, e dre suoé lode
Ro durá chiù bestenti
Sciù questi abbellimenti
Forse, è, un tirane à nuoí assì na[sic] cappa
De resto da Canson, chi stagghe in Trappa.

[p. 10 modifica]


16.
Che ro mette in portante
L’Arte dro dí con brio de Carræra
Per uní con chimæra
Pé de Formiga à Testa d’Elefante
Sæ dro tutto in desparte
Dre regole dell’arte;
E che sæ ben, senz’atri scaraguæti,
Ro vegní à meza lamma, e fá de fæti.

XVII.
Sciù sciù senz’atro Incenso
De Stile profumoù dunca, à, re preize,
A schiettessa Zeneize;
A Carroggio dro fí per San Lorenzo;
Sæ d’ogni nostro Stile
Ra veritæ l’Achile,
Si come à Stile, e Achile de Spa træta
Dro nostro Duxe, è, ogni Virtù retræta.

[p. 11 modifica]


18.
Ma comme passa in veive
Ra mæ Mente ri Coppi oura dro Teito?
Giexo Christe beneito!
Muze son invriægo sensa beive;
Son portoù nò sò donde,
Per mille Baraonde;
No sò se vagghe in ære, ò, donde pose
Mizericordia ghè[sic] moæ tante cose!

19.
Rozzo, e bozzo apuinto odo
Mentre à tanti stupuoi me maraveggio,
Voxe dame conseggio
De mette à Terra ri pé sciù ro sodo;
Ghe[sic] se Apollo me ditta
E re Laude, e ra Vitta
Dro nostro Duxe, serve à celebráre
Mi de Scritó, lé Meistro da dittare.

[p. 12 modifica]


20.
Sciù sciù Stile à componne
Atto à si gran materia quanto à tempo;
Versi Morte dro Tempo;
Versi Vitta dri Scettri, e dre Coronne:
Per così Gran Soggetto
Inspire all’Intelletto
Favó d’Apollo lumme tá ch'in parte
Sæ lumme Nomme Grande à basse carte.

21.
Venna, venna à Torrenti;
Versi sciù dunca à tutta furia in Campo
E ro Tron, e ro Lampo
E dri versi, e dra venna sen chiù lenti:
Versi, a, bocca de sacco:
Venna à furó de Bacco:
A vin, per celebrá Regia Coronna,
Fæto Divin con l’ægua d’Eliconna.

[p. 13 modifica]


22.
Annimo, Muze, avanti,
In Famiggia Illustrá da tanti Raggi
D’Eroi, e Personaggi
Per tanti Lustri, e Secoli abbondanti
Quá sarà ro Retræto
Assemeggiante in fæto
Ro nostro Duxe Spinnora, de nuoevo
In Cé de Giano Vice Giano nuoevo?

23.
Tra re gracie divinne
Proprie d’Apollo quand’o l’è de Lunna
Questa chi sæ quell’unna,
Che ra Muza, in sò gracia, l’addevinne,
Sæ questo Giorno chíe
Quello, che all’anno, ò, rie;
L'è, fæta; à nuoí stà Muza, ro redira,
L’Oracolo, pregoù, così m’inspira.

[p. 14 modifica]


24.
D’Alessandra[sic] ro Vegio
Ro Nomme tanto chiæro, quanto Magno,
In augurio, e compagno
Questo nuoevo Alessandro haggie per spegio;
Dell’Imperio, in bravura,
Spette à quello ra cura;
Dro Governo Politico de Stato
Ro Scettro à questo in libero Senato.

25.
L’un studie, e se desbrasse
Per mette in Axia, a cassafassio, e infondo
A sò posta ro Mondo,
Gigante Briareo con cento brasse;
Ercole quello in Guerra;
Caton questo in sò Terra
Per prudensa de Scettro mostre quanto
S’accoste all’altro l’un tanto per tanto.

[p. 15 modifica]


26.
In Guerra viva atterre
Quello à sangue, ch’innonde, nonche bagne,
Ri Letti dre Campagne
Exerciti à Zagagge, e Cimiterre;
Questo à balle de strassa
Fasse vei quanto passa
L'Oro dra paxe in Libertæ Divinna
Ferro de Marte à pruœva de Foxinna.

27.
Libertæ, quanto Vitta,
Annima dre Repubbriche, e Tezoro,
Venna, e Minera d’Oro;
Rammo inserto dall’Erboro dra Vitta:
Quanto, oh’, quanto, è beato
Chi ricco dro tò Stato
Degno, comme Divin d’ogni gran stima
Se ne prexa, in sò groù, quant’ò ro stimma.

[p. 16 modifica]


28.
Dra tò Manna chi gove
Digghe pù francamenti, come appeizo
A Tettin de Pareizo,
Sensa invidia à ri Nettari de Giove,
Che à Cartello, ò, defende,
Con lasciasene intende,
Che Nascie, e vive in liberæ puoè díse
Vitta, non d’Hommo, Angelica, Felise.

29.
Questa Gemma si netta,
Pe ra quá de continuo in Sentinella
Stà Giano, e no parpella
Vigilante de guardia, à, ra Veretta:
È quella, de chi s’ode,
Muze, con tanta lode
Dæta oura ra Custodia all’Indefesso
Ligustico Alessandro, e ro Possesso.

[p. 17 modifica]


30.
In Cittæ de si cara
Libertæ comme zà stæte introdute;
A Paraxo condute;
In Sala stabilia per governara,
In Trono à Sedie, e Strati
De Senatuoi Togati,
Onde ro Stato se governa, e reze
Eroe si Grande, Muze, virei seze.

31.
Signor Grave all’aspetto
Per Maestæ, che à Maestæ nò cede:
Ma in quanto à ro concede,
Benigno, quanto pin tutto d’affetto;
Retræto, a, Mappamondo
Dra cortesia dro Mondo;
Dæto à Giano per Spegio e per Figura
Originá dre Gracie dra Natura.

[p. 18 modifica]


32.
De Cuoé puro e sincero;
In ro Zelo dra Patria tutto ardente;
Quanto Giusto, Clemente;
Per magnanimitæ Cezare vero;
Candido quanto un’atra
Perla de Cleopatra;
Statua, à, bersaggio de passion privata,
Quanto à ri Tiri l’Izora de Mata.

33.
A così Gran Talento,
In veiro così ricco de partij,
A Conseggietti unij,
Quanto in ro Gran Salon dri Quattrocento;
Così pronto à re Poste
Tosto odie re Proposte
Che concetto de lé, Muze, fareivo!
De tant'habilitæ cose direivo?

[p. 19 modifica]


34.
L’odí tutti, à, unna voxe
Ri Pratticanti lì per l’Antisala
Dine all’Avertemala
Cose da fáse ri Segni de croxe?
Tutte quelle Donnette
Giasciane Coronette
Pe ri Cortiggi come Giexe, e Chiostri
A son d’Avemarie, e Paternostri?

35.
Dro Parnazo, in ro fáne
Là ra vestra[sic] Referta, à, ri suoé Tempi,
Muze, che gradimenti
Ve passa pe re mente d’aspetane?
Quelli Nacionali
Poeti che dirali?
Che giubilacion sarà ra vostra,
Muze nò respondei, corpo dra nostra?

[p. 20 modifica]


36.
V’intendo, l’astegnive
Da ro fáne per oura in ri Concorsi
De Zena atri discorsi
Mentre un bello taxei nò se puoé scrive
È un dí chiæro, e distinto
Che nò ve torne à cuinto
L’erze ra chiappa, in mollá chi ra brilla,
Se ro Parnazo ha da piggiá l’Anghilla.

37.
Che ben tosto, exequia
In Trono de Parnazo ra Referta,
E à Posta descoverta
Cananizá[sic] ra vostra Ambasciaria,
A partío descoverto,
S’haverà Campo averto
De vei, (s’oura se ten ra bocca chiosa)
Cuinto, a, netto retræto, d’ogni cosa.

[p. 21 modifica]


38.
Mà che tanti Segretti?
Eh’, che in lumme d’Apollo, zà defissio,
Ro Tutto reverissio.
Muze, e chi nò ghe vè senca Speggietti?
Zà Per Eroe sì degno
Veggo ri Premij à segno
E a Nicchio, e Laurea de Virtù Reale
Fæto Alessandro Spinnora Immortale.

39.
Zà miro à Tempi Megi,
Tegnúi con Giano là per ogni luoego
Da pertutto un Confuoego
Giubili, à Giustre e Carleværivegi;
Ninfe à feste de balli
Matte comme Cavalli,
Axillá pe ri Boschi, e in ata voxe
Criá Nissuoere per Diná dra Noxe.

[p. 22 modifica]


40.
Muze, ma tosto, è, tempo
D’appende in dáse l’ultimo sarúo,
Ra Chitarra a l’agúo,
Che Apollo zà me dè per passatempo;
Ro Patron dra Fregatta
N’aspeta in Carma chiatta
A gove un vin raspante, chi pertuza
Apupinto fæto per soná ra Muza.

41.
In Barca donca à ruóeo,
Tutti à beive, oh’ che vin, brindexi à Giano,
Monte Papaliano,
Vegne l’atro fiasco, questo, è, vueo:
Oh’ che piccante hà questo!
Brindexi à chi l'ha pesto;
Brindexi à ra memuoeria dro Governo
Dro nostro Duxe Spinnora in eterno.

[p. 23 modifica]


42.
Oh là ma che Tarchía
Da la Má, Muze, è questa, chi s’accosta?
Scotta in man: molla l’Osta,
Ro Timon à ra banda; abborda, scia;
Parmæra; Oeggio a pennello;
Oh questa sì chi, è, in chiello;
Lettera de Parnazo pe re Muze,
Da Balin; Zena, con Ottave incruze.

43.
Carissime salute
Ri bagordi trà questi Semidei
Dre Giustre, e dri Tornei,
Ma chiù dri versi, chi son re suoè frute;
Ri Giubili in personna
Pe ra nuoeva Coronna
Con Giano arrivan tanto in là da pueiri
Chiù tosto dí, che cræri senza veiri.

[p. 24 modifica]


44.
Con ro primmo Procaccio,
Mentre questo, è, spedio de tutto puinto
Exattissimo cuinto
Ne vegnirà ligoù con ro Despaccio;
Per battesmo à soccorso,
Quanto à schivá concorso
Invian frattanto queste Ottave in fretta
L’Ariosto, ro Tasso, e ro Foggetta.

45.
L’Ariosto, che simile alla Rosa
In bel Giardin sù la nativa spina,
Figurò Verginella, che ritrosa
D’Avida man sù Siepe si confina,
Specchio in lor di Repubblica gelosa
Volse ritrar, qual libera, Divina
Gloria, Giano, alla tua, mentre hor commessa
A Spina occhiuta sì tal Rosa, è, dessa.

[p. 25 modifica]


46.
Il Tasso, all’hor che sù gli estivi ardori
Giacean le pecorelle all’ombra assise,
Sù questi del Parnaso eterni Allori
Del Ligure Alessandro il Nome incise;
E del suo merto, i, Gloriosi Onori
Segnò con (con) proprie note in variæ guise,
Ond’ogni Cavalier, che cinga spada,
Ogni Duce di lui segua la strada.

47.
Ro Foggietta, in vei quarche Proù sciorio
Gianco, giano, incarnatto, e porseletta,
E in lé con tanta paxe reverio
Ro Duxægo dra Rueza Verginetta,
O fà dre sciuoi, come de Corpo unío,
Repubbrica, e in ro faghe de berretta,
O passa, à, quella dra sò Patria, e cria
Oh’ che Gran Spegio Vergine Maria!

[p. 26 modifica]


48.
Muze oh’ l’è, bella, semmo
Zà dentro Má Toscan sciù re Maremme:
No stæmo ben chiù insemme,
Ro Fiasco dro vin dro tutto, è scemmo;
Fá de tutt’erba un fascio
È un díve che ve lascio
In bon Toscan per Compagnia fedele
I venti, che portavano le Vele.

49.
Adio, ro vento, è, fíto:
Ro canto à seguitaró[sic], è, tosto stanco,
Mentre ro Padre Bianco
Tutto, è ben aora, come sempre, ha dito
L’azzunze versi à proza
A ro Testo per Gloza
Nò vegghemmo che l’,è, mettese in doa
De guastá fossia à ro Faxan ra cóa!

[p. 27 modifica]


50.
Canzon, Quinta Dexenna;
Parnazo ha da supprí; grattá chiù versi
Son tutti tempi persi,
O nò chiù Sóma pe ra nostra Schenna,
A camin; parti; esclamma
Viva, viva ra Famma
De si Gran Duxe sensa moæ invegise
A Secoli dri Secoli felise.