Piaggio M. - Poesie 1846/Esopo Zeneize/I duî Avari

Da Wikivivàgna
Esopo Zeneize de Martin Piaggio
I duî Avari
[p. 85 modifica]
FOA XLIX.

I DUI AVARI.

Pignaverde e Pignasecca,
Duî grandiscimi avaroin,
S'incontròn ûn giorno a caxo
Passeggiando per cammin;
Se salûòn sensa cavâse
De cappello, pe-a raxon
De no fâ do guasto a-o pisso,
Ch'o l'ëa o pesso ciù de bon.
Pignasecca andava adaxo,
E co-e gambe ben sciarræ
Pe no fâ di nêuvi sguäri
A-e sò braghe repessæ.
Pignaverde incangio andava
Camminando de galoppo,
Per frustâ ûnn-a scarpa solo
Comme i ranghi in gallisoppo;
E sciccomme l'ëa dex'anni,
Che no s'ëan visti fra lô,
Pignaverde inviò l'amigo
A çenâ per fâse onô.
Pignasecca o no se o fesse
Dî doe votte, e o l'aççettò,
Per levâse a famme a-a giabba,
Quell'invïo, chi o consolò.

[p. 86 modifica]

O l'andò in to fâ da seja,
Affammôu pezo che ûn Lô,
Da l'amigo, che pe-o sguasso,
O quintò à creppâ da-o dô;
Ma o se fè ûn onô immortale,
Ch'o ghe dè pan e fainâ,
De patatte, ûn êuvo fesso,
E de çiôule in fracassâ;
Insalatta no ghe n'ëa,
Che l'axôu o servì per vin,
Gh'ëa per döçe de castagne,
E per frûta pigne e armoin;
Gh'ëa ûnna töa senza posate,
Co-a tovaggia de pappê,
Zà careghe no ghe n'ëa,
E mangiòn co-e dïe, d'in pê;
Bevvèn tûtti duî ä bottiggia,
Che de gotti no s'ûzava,
Gh'ëa per lûmme appeizo all'aja
Un lûmmin da man chi spiava;
Per mobilia poi da stanza
Gh'ëa due casce ben serræ;
E per tæra (oh bella vista!)
Di gren sacchi de dinæ;
In t'ûn canto ûn pö de paggia,
Ch'a serviva per dormî,
Dove spesso ghe sciortiva
Di rattoîn da fâ stordî.
Pignasecca o mangiò tanto,
Ch'o no poeiva ciù mesciâse,
E o l'andò, ma con gran stento,
Sc'ûnna cascia pe assettâse.

[p. 87 modifica]

Pignaverde o mangiò poco,
Ch'o l'ëa sempre desgûstôu
D'aveì fæto tanta speiza,
Ch'o se paeiva assascinôu;
Non ostante o fesse mostra
D'ëse tûtto in allegria,
E o l'andò lê ascì a assettâse
Per tegnîghe compagnia;
E lì comme duî spozoeì
Doppo d'ëse ben çenæ,
Stan sciallandose in sciö gotto
A contâ i so amoî passæ;
Coscì lô stavan façendo
Di discorsci do so päo,
Con contâse a vitta e i miäcoi,
Per fâ vedde chi ëa ciù aväo;
E per dâghe ûnn-a gran prêuva
D'economico costûmme,
Pe avanzâ quello poco êujo,
Pignaverde ammortò o lûmme;
Pignasecca o l'approvò
De stâ lì a discöre a-o scûo,
E per no frûstâse e braghe,
S'assettò lê ascì à cû nûo.
Ma passæ pochi minûti
Doppo d'ëssise assettæ,
Pignasecca o cazzè morto
Sorve ûn sacco de dinæ.
Pignaverde essendo a-o scûo,
E sentindo quello son,
O creddè, ch'o gh'arröbasse,
E o creppò dall'apprenscion.

[p. 88 modifica]

Doppo quattro o çinque giorni
Fûn trovæ da ûn so vexin,
Tûtti duî c'ûn ratto in bocca,
Dell'avaro degna fin.
Pignasecca aveiva in stacca,
Scrito tûtto de so man,
O so testamento in regola,
Meno a firma do Scrivan;
In to quæ pe ûn nêuvo træto
D'avarizia originale,
Solo lê, l'ûnico erede
S'instituiva ûniversale.
Per risparmio poi d'inciostro
O l'ëa scrito ben sottî,
Sensa virgole, nè accenti,
Manco i punti a nisciûn i.
Pignaverde o non aveiva
Ninte in stacca, e vixitæ
E due cascie ëan tûtte pinn-e
D'öi e argenti ipotechæ.
A çent'ûn per çento l'anno
Per caitæ, e da bon cristian,
Solo o terzo o l'imprestava
Do valô do pegno ä man.

Cose mai ve serve, o Avari,
D'ammûggiâ tanti dinæ,
De guägnâli con ûzûja,
Se bezêugna che i lasciæ!
Fæne parte fin ch'eì tempo,
Con giûstizia a chi ne tocca,
Che coscì vivieì ciù megio,
Né moieì c'ûn ratto in bocca.