Pagina:La settimana religiosa a. XXII 1892 n. 8 e 9.djvu/20

Da Wikivivàgna

Prex 2.o. E lê, o can, perché invece de vegnîme contro mostrando i denti, o non é vegnûo pe addentâme co-a côa? .

Giud. Che risposte! A-o terzo. Voi fæ o massacan neh vëo!

Prex 3.o. Gnor scì.

Giud. E comme a l'é andæta che eì cacciôu ûn vostro cammeäda zù di ponti d'ûnn-a fabbrica, ch'o s'é rotto e gambe?

Prex 3.o. Effetto do troppo bon chêu. Lê o m'aveiva insûltôu. Mi che façilmente se m'ascäda a boccia, l'ho piggiôu pe o collo lì in sce-o ponte e l'ho sospeizo per l'äia. Lê o s'é misso a sbraggiâ: Lascime andâ, lascime andâ. Se m'é intenerîo o chêu e l'ho lasciôu andâ, e perché o l'ëa per l'aia fêua do ponte, o l'é cheìto in stradda.

Giud. A voî servitô do sciô.... comme o se ciamma?

Prex 4.o. Sciô Pentolini.

Giud. Levæve o cappello.

Prex 4.o. Grazie; ma o no me genna ninte.

Giud. Seì accûsôu d'abûso de fidûcia værso vostro padron.

Prex 4.o. Imposcibile! Mæ padron o no se n'é mai fiôu de mi.

Giud. Vorriæ ûn pö savei comme fæ a arröbâ addosso a-a gente senza ch'a se n'accorze.

Prex 4.o. L'é inûtile, sciô giûdiçe, che ghe-o digghe; perché intanto senza ûnn-a lunga pratica sciâ no ghe riuscieìva.

Giud. Voî eì tegnûo man a-o laddronisso fæto in to magazzin do sciô Pittaformigue, perché ëi lì de guardia quella nêutte che son intræ i laddri.

Prex 5.o. Sciô giûdiçe, mi no-i ho visti, perché gh'ëa scûo o mi ëa senza lumme.

Giud. Scûze magre. Comme poeì dî che o magazzin o l'ëa scûo? Comme eì fæto a vedde che gh'ëa scûo, se confessæ ch'ëi senza lûmme? Questo o l'é voeì ingannâ a giûstizia.

Prex 5.o. Sciâ l'ha raxion. No so cose dî.

Giud. E l'é vëo ch'eì addentôu o nazo a vostro fræ?

Prex 5.o. No scignor, o se l'ha addentôu da lê pe poi accûsâme mi.

Usc. (entrando) Illûstriscimo, i avvocati dell'aze son arrivæ, gh'é anche o sciô Cianciafrûscole avvocato fiscale, e o Conseggê.

Giud. Va ben. Voiâtri tornæ in prexon; e che vegne o Togno e o Zorzo.

Usc. Sûbito (esce, e le guardie conducono via i prigionieri; poi ritornano introducendo i due imputati Togno e Zorzo. Entrano pure gli avvocati ecc.).

II.
Tûtti meno i prexonê.

Giud. Repiggemmo dunque o processo de stamattinn-a. L'é zà provôu che questi duî maifabene son lö che han spunciôu l'aze sciù pe a scäa do Conseggio Comûnale do paize da Cöcagna, e l'han portôu da o barcon e han misso sciù i figgiêu de sbraggiâ: Viva o Scindaco. Questo o l'é o fæto provôu ad evidenza ne-a sedata de questa mattinn-a. Aoa besêugna trattâ a question de diritto. Sciô Cianciafrûscole avvocato fiscale, comme sciâ l'ha motivâ?

Cianc. O Conseggio rappresentôu chì da o sciô Frûga o dà querela a duî impûtæ chì presenti, d'aveì mancôu de rispetto a-o Conseggio e a-o paize, finzendo che l'aze o foîse o Scindaco. A question in brevi termini a l'é dunque a questo punto: Se l'aze o l'é personn-a rispettabile, Togno e Zorzo non han mancôu de rispètto a-o paize; se l'aze o l'é ûnn-a bestia desprëxâ l'é evidente che a mancanza de rispètto a gh'é. O trattâ questi duî punti spetta a-i scignori avvocati Roziggia e Garbûggia.

Giud. A parolla a l'é dæta primma all'avv. Garbûggia difensô dell'aze, oscia di duî impûtæ Togno e Zorzo.

Avv. Garb. (S'alza in toga) Illûstriscimo scignor Giûdiçe e scignori ûditori. Ho l'önô de difende a bestia a ciù onorevole de tûtto o regno animale.

Defæti in greco l'aze o se ciamma onos, sinonimo do nomme sostantivo zeneize önô. Segno che i greci stimmæ pe-a loro sapienza, han creddûo de doveì dâ all'aze o titolo de onorevole. Dunque l'aveì portôu ûn aze in Conseggio e magara proposto pe Scindaco a no pêu ëse offeiza, anzi o l'é ûn atto de stimma e de rispètto.

Avv. Roz. Chì o mæ collega o va a çercâ e antigagge do greco. Röba vëgia che i greci dixessan onos, onorevole all'aze. Zà San Paolo o dixe che i greci ëan böxardi[1]. E poi i greci davan anche ûn ätro nomme all'aze; o dixeivan Brikon, da dove deve ëse vegnûo o nomme de Briccone. Ma poi a lingua che deve dà regola a tûtte e ätre lingue a l'é a zeneize; e a Zena aze vêu dî bestia pötronn-a e ignorante. L'ho zà provôu stamattin parlando da banca dell'aze che se ûsa o se ûsava in te schêue. E in latin o nomme d'A-sin-us vêu dî animale senza senso (Animal sine sensu). Dunque o l'é ûn desprëxo de primma riga questo d'aveì spunciôu ûn aze sciù pe a scäa d'ûn Conseggio Comûnale.

Avv. Garb. L'aze tipo d'ignoranza? E non ho provôu stamattinn-a che l'aze o l'é a sola bestia chi ha parlôu, e in presenza d'ûn angeo e sotto e bacchæ che ghe dava Balaam? Dunque a l'é a bestia ciû sapiente fra tûtte e bestie.

Avv. Roz. Anche o serpente o l'ha parlôu con Eva, e o l'ëa o diäo chi o fava parlâ. Coscì saiä stæto dell'azenetta de Balaam.

Avv. Garb. No scignor: L'azeninn-a de Balaam l'ha fæta parlâ o Segnô. O serpente o l'é stæto böxardo; questa a l'ha dîto a veitæ.

Avv. Roz. Ad ogni moddo questo o no prêuva a sapienza dell'aze, anzi o conträio. S. Paolo o dixe, che o Segnô o se særve di ignoranti pe confonde i sapienti. Contemptibilia elegit Deus[2] etc. Dunque o fæto de Balaam o prêuva l'ignoranza, a viltæ dell'aze.

Avv. Garb. Ma intanto ne a Sacra Scrîtûa l'aze o l'é nominôu trexento votte precise. Giobbe o l'aveiva 500 azenette con tûtti i relativi azenin; Giacobbe pe placâ Esaù sò fræ, comme messaggeri de paxe, o gh'ha mandôu a regalâ 20 azenette e 10 azenin.

Avv. Roz. Però ne-a lezze de Mosè dove a comanda de portâ a-o tempio de Gerusalemme i primogeniti de tûtte e bestie, se dixe, meno o primogenito dell'aze[3]. Dunque l'aze o no deve intrâ in gëxa e manco in ta sala comûnale.

Avv. Garb. In gëxa l'é ûn conto, in ta sala comûnale dove de votte se dixan tante bestialitæ ghe pêu stâ beniscimo ûnn-a bestia.

Avv. Roz. Adäxo. Unn-a bestia virtûoza scì; per esempio o can scimbolo da fedeltæ, o leon scimbolo da

  1. Cretenses semper mendaces.
  2. I ai Corinti II.
  3. Primogenitum asini mutabis ove. Exodo 13.