Lunaio Regiña 1885/Revista da Çitæ

Da Wikivivàgna
Lunaio zeneize compilao da-o sciô Regiña & C. pe l'anno 1885
Revista da Çitæ
Zena, Tip.-Lit. di Fræ Paghen, stradda Luccoi , n. 52 - exemprâ conservao inta Libraja Naçionâ Centrâ de Romma


[p. 29 modifica]

REVISTA DA ÇITÆ





Son chi mì, Zeneixi cai....
Lê zá ûn pezzo, a dî a veitæ,
Che a mæ vöxe portoliann-a
A no sêunn-a pe-a Çittæ...
Sento dì: dove o l’è mai
Questo birbo d’ûn Reginn-a?
O l’è vëgio, ve rispondo,
O fa assæ se o se strascinn-a.
Angosciôu de questo mondo,
Voendo fä vitta tranquilla,
O decïse d’andä in villa.


Ma sciccomme, se i malanni
Han posciûo cegäme a schenn-a,
Sento sempre sotto i panni

[p. 30 modifica]

Un gran fêugo e ûn santo amô
Pe o mæ paìse tribollôu,
Pe a çittæ che pe tanti anni
Ho difeìso e decantôu,
Ho çercôu de conçiliâ
Questa forte mæ pascion
Co-a salûte: ûnn-a casetta
Ho piggiôu sciù a tramontann-a,
Sotto o forte dò Speron;
E ne-o mentre l’aia sann-a
A solleva o mæ polmon,
Tûtta a vista da Çittæ
Forma a mæ feliçitæ.

Veddo o Porto co-a Lanterna,
Veddo Fasce e Portofin,
Dä valladda do Besagno
Veddo e gëxe e i campanin,
Deliziose e due rivee

[p. 31 modifica]

Che se spegian ne-a marinn-a,
Rende omaggio da due parti
A superba so Reginn-a....
Questa vista cai figgiêu
A me tia sciù proprio o chêu!

Scicchè dunque, çittadin,
Se quest’anno voeì sentî
Strimpellâ o mæ chitarrin,
Vegnî tûtti in sciù de chi....
Fæve forza!! Che Zeneixi!!
Ve rincresce de montâ?
Se veddesci quanti Ingleixi
Vegnan sempre a contemplâ
O stûpendo panorama
Che a sto mondo no gh[’]e eguale....
Sciù mesciæve: ve prestiö
O famoso Cannocciale,
E dall’äto ve mostriö
Tûtto Zëna ciù ûn carroggio,

[p. 32 modifica]

Coi travaggi bælli e brûtti....
Mi v’aspëto, vegnï tûtti.

***

Ghe seì? Dunque fæ attenzion,
Ghe incommenso a descrizion:

Quelle case, quello ammasso
De teitetti che veddeì
In t’ûn mûggio là da basso,
A l’è Zena, no ö creddieì!
Quelle case son palazii
Pin de marmi e de pittûe,
Ma, peccôu, no fan figûa
Pe-e sò stradde streìte e scûe.
Zena a saìva ûn veo portento
Se a no fosse fabbricâ
Coscì abbrettio. Se Depretis
O-a vedesse, in sto momento
Se formieìva a convinzion
Che se a Napoli, per dïe,
So richiede ûn sventramento,
I Zeneixi n’han da rïe!

[p. 33 modifica]

Là gh[’]e a Chêulêua,[sic] lazzû Pre
Che de veddii me ven mâ,
Dove i pövei lì ammuggiæ
No g’han l’aia pe respiâ.
Per mì, saìva d’opinion
D’asccianaghe cö piccon.

Saìva mëgio che a Çittæ
A vedesse quest’inverno
De risolve a gran question
Con l’aggiutto do Governo
Comme a Napoli s[’]e fæto;
Che se presto, grazie a Dio,
O colèra o se n[’]e andæto
Nell’atr’anno desgraziôu,
O se deve in primmo lêugo
A-e mezûe de sanitæ
Che o Comune o l’ha piggiôu,
Comme pûre a-e condizioin
Edilizie miglioræ

[p. 34 modifica]

Nell’interno, pei travaggi
Che s[’]e fæto pe o passôu.
So che existe a-o Municipio
Un progetto d’ûnna stradda
Nei Maxelli de Sozeia
Ch’a costieíva poco e ninte....
Che a se fasse e bonn-a seia,
Senza staseghe a pensâ,
Che a salûte a ghe guagniâ.

Ma cangienimo de visuale,
Lazzù in faccia pe osservâ
Quelle braççe sempre averte
Allunghîse in mëzo a-o mâ:
Son i mêu do nêuvo porto,
E da-i quæ tanto se spera
Pe-o Commercio da Nazion.
Senza o Ducca de Galliera
Stæ segûi che saìva ancon
Tûtte e cöse comme ean primma,

[p. 35 modifica]

Che a-o Governo poco importa
E de Zena e di zeneixi:
Segge dunque beneixïa
A memoia de quell’ommo
Generoso. — A gallerïa
Da-a Ciappelia in Sampedænn-a
A l’è tosto terminâ,
E a veddeì proprio là sotto.
Lì dappresso gh[’]e e caladde
Co-i binarii in riva a-o mâ,
Co-e tettoie e i magazzin.
Via Milan a sä allargâ
Comme dixe e Convenzioin
Che ha passôu o Baron Poistæ;
E coscì via Carlo Alberto,
Dai binarii liberâ,
A lasciâ ciù spazio aværto
A-i carriaggi e a-e mercanzïe;
E-e terrazze a quest’effetto
Saian pûre demolïe.
Ma disgrazia... o gran progetto

[p. 36 modifica]

O no pêu ëse completo
Senza fâ l’occûpazion
Do giardin Prinçipe Doia,
Cösa questa c’ha impedïo
I patrizi proprietäi
Che intrigando han ottegnûo
Quello ch’ätri avieìva mai!

Unn-a cösa manca ancon
Necessaja ciù che ô pan
Pe attivâ a navigazion:
De baçî de Carrenaggio,
Vêuggio dî, non se ne vedde,
Per ûn forte tonnellaggio;
Ma o Governo, vorriò credde,
Impegnôu cö Municipio,
A tenö da convenzion,
Non tardiâ a dä prinçipio
Con prestessa a-a costrûzion

[p. 37 modifica]

De quest’opera approvâ,
E da tûtti reclamâ.

Ma vortemmo o cannocciale
A-a Stazion de l’Ægua Værde....
No ghe saìva miga male
Se l’ammiæ coscì all’esterno;
Ma pur troppo a ve spaventa
Penetrando nell’interno;
A l’è ûn mûggio de rûmenta;
Unn-a votta se no sbaglio
Gh’ëa ûn bell’atrio destinôu
Pe l’arrivo, assæ elegante;
Ao-a invece han ben pensôu
De sopprimilo do tûtto,
Destinando per sciortïa
Unn-a sala di bagaggi,
Scîto ch’ö pariæ zà brûtto
Pe-a Stazion scin de Bargaggi!

[p. 38 modifica]

Ne-a tettöia dell’arrivo
Han poi fæto de baracche
Che pe creddise a ûnn-a fëa
Manca solo e pëgoe ee vacche:
Çertamente, bell’idea
Dëve fâse o föestê
Arrivôu ne-a gran Çittæ
Che sûperba vêuan ciammâ...
Ammiæ ûn pö Tûrin, Milan
Se coscì a Stradda ferrâ
A trascûra comme noî?
Eppù quelle no ghe dan
Ciù guadagno ä fin de l’anno.
Ma i Zeneixi son beduin....
Fan do sciäto pe ûn momento,
Lascian perde poi con danno
O decoro da Çittæ,
Tûtto pe-a tranquillitæ!

[p. 39 modifica]

Ammiæ poi là a mëzogiorno
A spaziosa stradda a mâ,
Che a ne costa ûn capitale,
E a no serve proprio a ûn corno,
Perchè a resta lì troncâ
A mez’asta. O ciù gran male
O l'è quello che o Comûn
O no pensa d’ultimâla.
Pare invece che o progetto
De costrûe unn-a gallerïa
Sotto o Colle de Caignan
Segge cösa stabilïa.
Ma per mì o l'è ûn sbaglio grosso.
O sentïo da ûn’Inzegnê,
Che a question fin dentro l'osso
O conosce, che a costieìva
Quæxi o doppio do dinâ
Che ghe vêu pe-o compimento
Dell'attuale stradda a mâ;
Che se questa a se ultimasse,

[p. 40 modifica]

Ottegnindo o stesso intento,
Unn-a stradda larga e amena
Risultieìva lungo a spiaggia,
Che a saiæ ûnica a Zena.
Ghe, mettendo in relazion
Co-e caladde i suburbani,
A servieìva forse ancon
A dä ûn sfêugo a stradda Corsega
Che ben presto a sä finïa.
Mentre invece ûmida e scûa
A sä sempre a gallerïa,
Solo bonn-a pe-i Tramway
E pe-i cari; i çittadin
Stæ segûi no gh’intrian mai;
Senza e speize calcolâ,
Che ghe vêu pe mantegnîla
Sempre sciûta e illuminâ!

[p. 41 modifica]

Quella parte da Çittæ
Che s’estende dall'Oriente
Ne restieìva d’ammiä ancon.
Ecco là quell’indecente,
Vergognoso baraccon
Che da anni o fan servî
Pe Stazion. Ma finalmente
Pä che vêuggian mette man
A ûnn-a nêuva costruzion;
Tanto ciù che demolian
Quanto primma e fronti basse
E colmandone e chinette
S’aviâ o spazio necessaio.

O palassio de Torrette
Pâ che vêuggian cacciâ zû,
A ûnn-a ciassa per dâ lêugo
De rimpetto a-o Municipio,
Destinâ a servî de sfêugo

[p. 42 modifica]

A-e carrosse che stan fêua
All’aspëto di spozoeì.

E pä ascì per l’Accassêua
Se fantastiche ûn progetto
Radicale: e o saiva quello
De portâ in ciassa Corvetto
L’attuäle sò livello;
E, occûpando a Villa Særa,
Da ristreìta passeggiata
S’ottegniæ l'ingrandimento.
E chi appunto in mëzo ä ciassa,
Deve alzase o Monumento
De Vittorio, quanto primma.
Chi restiâ poco contento
O sä Bardi o perrûcchê,
Che o cavallo ä so bûttega
O vortiâ sempre o derrê.

[p. 43 modifica]

Veddieì presto in via Assarotti
Camminâ a funicolare
Che a solærte Compagnia
Do Tramway a vêu impiantâ,
E con breve galleria
In Bezagno a ve portiâ.

Se fä ascì ciù d’ûn mercôu
E ûn grandioso ammassatoio
Da gran tempo reclammôu.
Coscì dunque all’apatia
Che regnava pe-o passôu,
Sûbentriâ l’attivitæ,
Tûtto in grazia all'energia
Do gran Scindico Poistæ
Che o promette mari e monti
Pe-a grandessa da Çittæ!
E per ûltimo azzûnziô,
Che ben presto stradda a monte
A sbocchiâ in ciassa Manin;

[p. 44 modifica]

Sä costrûto ûn nêuvo ponte
Ne-o Bezagno, verso ä Föxe...

Ma son stanco, cäi figgiêu,
Mi me sento mancâ a vöxe,
E l’è tempo che ä finisce,
Ringraziandove de chêu
Da pasiensa ch’eì mostrôu.
E speremmo che quest’anno,
Ciù dell’ätro fortûnnôu,
O sä ûn anno d’allegria.
E con questa professia
Diggo a tûtti, scignoria!