Li fioreti de messê san Francescho/16

Da Wikivivàgna
Li fioreti de messê san Francescho
cap. 16
da-o manoscrito Marston 56, f. 133r. - 156v., da libraja Beinecke de Yale, 1465;
clicca i asterischi pe di rafronti co-a verscion toscaña;
clicca o segno inta colonna de scinistra pe vixoalizâ a verscion toscaña a fronte

[p. 137v modifica]16.

Lo umille servo de Xe. messê san Francescho, de pocho tenpo depoî la soa conversaciom*, e agiando za resevoto monti conpagni in l'Ordem intrà in grande dubitaciom de qua o se devesse fâ: o atende soramenti a orâ, o alchuna vota a aprichâ, e sum questo o dexirava monto de savei la volontae de Dee. E per la santa umillitae che era in ello non lo lassava pressumâ de ello ni de le soe oracioin, per che o penssà de vorei savei la volontae de Dee con le oraciom. Unde o ihamà frai Masseno e ge disse: "Va a sör Ihera e dige da mea parte che ella con de le pu sprituae conpage[sic], che devotamenti e' pregem a Dee, che ge piaxe de mostrame qua è lo megio: che me mete a prichâ ò soramenti a l'oraciom. E pöa va a frai Servestro e dige semegeivementi." E questo frai Servestro, seando in lo secullo, avea visto una croxe d'oro insî de la bocha de san Francescho, la qua era longa fin a lo cell e larga fin a la estremitae de lo mondo; e questo frai Servestro ero homo de tanta devociom e de tanta santitae, si che tuto so che o demandava a Dee o l'aveiva, e spesse vote o parllava con Dee, e inpressò san Francescho avea in ello grande devociom.

E frai Masseno ze e seguì lo comandamento e san Francescho. Prumeramenti o fè l'anbassâ a santa Ihera e pöa a frai Servestro. Li quai, resevoto che avem lo comandamento, incontenente e' [se] butàm in oraciom e oràm e avem la divina reposta. E frai Servestro ze a frai Masseno e ge disse: "Dee dixe che ti digi a frai Francescho che Dee non lo a ihamao in questo stao soramenti per ello, ma asochè o fassa fruto de le anime e che per ello monti se ne sarvam." Avota frai Masseno questa reposta, o tornà a santa Ihera per savei so che ella avea avoto da Dee. E ella respoze che ella e le conpage avem avoto quella mess[m]a reposta che a avoto frai Servestro.

E con questo frai Masseno se ne tornà a san Francescho, e san Francescho lo resevè con grande caritae, lavandoge li pê e aparegiandoge da disnâ. E depoî lo mangiâ, san Francescho ihamà frai Masseno in la sella a lo qua davanti ello o se ge inzenogià e tressege lo capusso [facendo croce delle braccia, e domandollo:] "Che comanda lo mê Segnô Ihu. Xe. che e' fassa?" Respoze frai Masseno che cossî a frai Servestro como a santa Ihera e a le soe sorelle, che Xe. ge avea revellao che la soa vorentë è che ti vagi per lo mondo prichando, perochè ello non t'a elleto soramenti per tie, ma eciamdee per sarvâ de li atri." Alaora san Francescho, odio che ello ave questa reposta, cognossuo per ello la volontae de Xe., se levà su e con grandissimo frevô disse: "Andemo in lo nome de Dee". E preize per conpagno frai Masseno e frai Angello, homi santi.

E andando pin de sprito, senssa considerâ ni via ni sentê rzonssem a um castello chi se ihama Tartaria*. In lo qua lögo san Francescho se misse a prichâ, comandando prumeramenti a le rondene chi cantava che e' taxessem fin a tanto che ello avesse prichao. E elle obein. E ello prichâ con tanto frevô che tuti li homi e le done de quello castello per devociom ge voreivam andâ derê e abandonâ lo castello; ma san Fancescho[sic] non lasar[sic] digando a lor: "Non agai coita[sic] ni ve partî, perssochè ordenerò quello che 'o devei fâ per sarvaciom de le anime vostre." E cossì o li lassà monto consorai e bem disposti a penetencia. E pöa o se partì um di e se ne ze inter Canaria e Bavagna.

E passando otra con quello frevô, e levando li ögi, o vi alaquanti[sic] erbori a lao de la via, sum li quai era grande murtitudem de oxelli; de che san Francescho se maravegà e disse a li conpagnoin: "Voi me aspeiterei chì, e mi anderò a prichâ a li mê oxelli". E intrà in lo canpo e incomenssà a prichâ a li oxelli chi eram in terra; e subitamenti quelli chi eram sum li erbori vegnem a ello e tuti quanti stem fermi, demente che san Francescho prichava, [p. 138r modifica]e pöa anchora e' non se moveivam fin a tanto che o ge dè licencia e la soa benissiom. E secondo che disse pöa frai Masseno e frai Jacomo da Massa, che andando san Francescho inter lor e tochandolli con la capa, e' non se moveivam. Lo prichâ de san Francescho fo questo: " Fraelli e sorelle oxelli, voi se[sic] monto integnui a Dee vostro creatô, e senper in ogni lögo 'o lo devei loâ, inperochè o v'a daito la libertae de vorâ in ogni lögo; e anchora o v'a daito um vestimento druplichao[sic] e triplichao; e apresso che o reservà la vostra semenssa in l'archa de Noè, asochè la vostra semenssa non vegnisse men in lo mondo; e anchora 'o ge sei obrigai per lo ellimento de le aire che o v'a deputao. E otra questo, voi non semenë [e non mietete], e Dee ve passe e dave le xumaire e le fontane per vosto[sic] beive, e dave li monti e le valle per vostro passamento, e li erbori ati per fâ li vostri nij. E consoseacossachè voi non savei firâ ni cuxî, e Dee ve veste, voi e vostri figij. Unde 'o poi cognosse che lo Segnô ve ama, chi ve dà tanti benefficij, e persò, fraelli e sorelle mee, goardëve de lo peccao de la ingratitudem, ma studiai senper de loâ Dee". E digando san Francescho queste parolle, tuti quanti quelli oxelli incomenssàm a arvî li bechi e a destende le are e reverentementi inchinavam le teste fin in terra, e con ati e con canti e' demostravam che le parolle de lo paire santo ge davam grande dilleto. E san Francescho inseme con lor si se alegrava, e si se maravegava de tanta murtitudem de oxelli e de la lor bellissima varietae e de la familiaritae che aveivam con ello; per la qua cossa ello con lor devotamenti loava lo Creatô. E principamenti* conpia la prichaciom o ge fè lo segno de la santa croxe e dege licencia de partisse. Alaora tuti quelli oxelli inseme voràm in aire con maravegozi canti, e pöa secondo la croxe che g'avea faito messê san Francescho e' se missem in quatro patre[sic]; e una parte vorà inver oriente e l'atra inver ocidente, e la terssa inver mezodì, e la quarta inver aquillone, e piaschuna schera andava cantando maravegozamenti; in questo signiffichando como san Francescho conffaronê de la Croxe de Xe., chi era staito lor pricao e sorva lor a faito lo segno de la santa Croxe, secondo che se partivam cantando in quatro parte de lo mondo; cossì lo prichâ de la Croxe renomâ* per san Francescho (chi) se devea portâ per ello e per li söi frai per tuto lo mondo; li quai frai, a modo de oxelli, non poceando nissuna cossa propia in questo mondo, e' stavam a la solla providencia de Dee.

A lozo e a gloria de messê Ihu. Xe.