Da 'na Cronnega universâ/3

Da Wikivivàgna
Da 'na Cronnega universâ
3 - Coci se cointa quando Adam fo zitao fora de lo pareizo teresto e como ze in Ebron.
ms. Franzonian 56, 357a-386a, pubricâ inti "Studj Liguri" da l'E. G. Parodi inte l'Archivvio Glottologgico Italian, vol.14, 1898
notte do Parodi

[p. 42 modifica] III. Coci se cointa quando Adam fo zitao fora de lo pareizo teresto e como ze in Ebron.

Quando Adam fo in la ualle de Ebron, comensa a uiuer de lo so affano e suor e aue doi figi, so fo Abel e Chaim. E per raxon de lo sacrificio de le bestie, ello inuea[1] [3b] Caim in uer Abel, per so che Abel offeriua de le meior bestie che ello auea, e Chaim, chi lauoraua la terra, e offeriua de le pu finne [frute] che ello auesse ni recoiesse. Ma per so che Dee goarda a la offerta de Abel e a quella de Caim no uosse goarda, si ne aue Cain dolor e ocisse so frai Abel. E dapoa che ello l’aue morto, disse lo nostro segnor Dee a Caim: “ Dime, unde el e to frae Abel?” Respoze Caim: “Segnor, za no son e goardiam de me frae. ” E lantora disse lo nostro segnor Dee: “La voxe de lo sangue de to frae, che tu ai spainto su la terra, si a criao a mi, ma li daro ueniansa, quanto[2] a mie”. Per quello dolor de Abel pianze Adam cento agni e in quelli cento agni no uolse andar ape de soa moier, perso che lo nostro segnor De no uoleiua nasse de la maruaxe semensa de Caim. E quando Adam aue sete cento trenta e doi agni, si uegne l’angero e comandagi che ello deuesse uzar cum soa moie. E lantora ello aue um fijo, alo quar ello posse nome Seth. E questo Seth fo in logo de Abel, e de lo linaio de questo Seth nasce la nostra dona[3] sancta Maria, de la qual nasce lo nostro segnor messe Iesu Criste. Quando Seth aue cento agni, Adam era[4] uegio e recreseagi la uita. E um iorno ello era monto stanco, che ello auea derochao monti erbori, e butasse cum lo pecto sum unna iapa e comensa a pianze e pensa in li graindi mai che ello veiua nasce in lo mondo, e cognoscea beni che tuto so era per lo so peccao. E piama lo so fijo Seth, lo qua li fo de prezente dauanti, e disseli: “Vatene alo pareiso, alo angelo cherubim chi e li e goarda l’intra de lo pareiso e[5] l’erboro de uita, e a in man unna spa de fogo. E quella goardia fo faita, da poa che toa maire e mi fomo cassai defora de lo pareizo per li nostri peccai.” E Seteh respoze a so paire: “Mostrame la uia, unde e debia andar a lo pareizo, e so[6] che dom dir alo angelo cherubim. ” E Adam li disse: “Per questa via, auerta dale[7] peanne chi fom de li me pee e de[8] toa maire, chi sum seche e marce, tanto fo grande lo nostro peccao, fo[mo] zitai[9] de lo pareizo, e lli[10] unde noi scarchizamo com li nostri pee, mai possa no ge nasce erba zamai. Per quelle peanne tu anderai in lo pareiso, e dirai alo angelo cherubim che me incresse de uiuer e che ello me mande de l'orio de la misericordia, che lo me segnor [4a] Dee me impromisse, quando ello me cassa de lo pareiso.” Quando Seth aue inteizo lo comandamento de lo paire so, ello comensa de andar, e quando ello fo alla fim alo cauo de la ualle, si trova le peanne de so paire e de soa maire, le quai eram seche e marce, como so paire li auea dicto, e fo spaventao de lo splendor chi insiua fora de lo pareizo. E acostasse a lo angelo cherubim. E l’angero [p. 43 modifica]uegne; si li disse: “Che demandi-tu? ” E Seth gi respoze: “A me paire Adam incresse de uiue; si me [manda] a ti a pregarte che tu gi mandi de l’orio de la misericordia, che lo nostro scgnor De li impromisse, quando ello lo buta fora de lo pareizo.” E l'angero ge disse: “Meti la testa dentro e goarda bem so che tu ueirai.” E Seth fo ala porta de lo pareizo, como lo angero li auea dicto, e misse la testa dentro e goarda, e ui in mezo de lo pareizo unna fontanna grande, de la quar insiua quatro fiumi, chi sum principai, ali quai noi digamo per nome, alo primo Giom, al’atro Cum[11], al’atro Trigus, l’aotro Auffratres, e quelli quatro fiumi am impio tuta la terra de aigoa. E aprouo de quella fontanna era um erboro monto grande e monto pim de rami e no auea foie ni scorsa. E Seth goarda a quello erboro e disse infra si mesmo, che questo erboro era cosi scorsao per lo peccao de so paire e soa maire, e cognosce le lor penne. E poa se ne torna al’angero e disseli tuto so che ello auea visto. E l’angero li disse che ello tornasse un’atra fia fim ala porta. E misse dentro la testa, como ello auea faito dauanti, e ui che quello erboro tocaua de la cima[12] fim a lo cel, e in la cima de l’erboro ui star um fantim, chi parea chi pianzesse. E Seth asbasa li ogi e so fe per l’erboro, e aue uergogna, e [ui] le rame[13] de l’erboro chi pertusauam la terra e tocauam dentro da l’inferno, e cognosse l’annima de so frai Abel. E poa torna al’angero Cherubim e cointagi so che ello auea uisto. E l'angero gi disse: “Ai tu uisto quello fantim? Quello si e lo fijor de Dee, chi pianze lo peccao de to payre e de toa mayre, e ello lo de destruer quando sera tempo. E quello si [e] l’orio de la misericordia, che lo nostro segnor Dee promisse a to paire, quando ello lo buta fora de lo pareizo.” E quando Seth se ne uosse andar, l’angero li de tree granne de la semensa de quello erboro e de lo fruito, lo quar auea mangiao so paire, e disseli: “Quando tu serai a to payre, [4b] a lo terso iorno, che tu lo sotererai, metige queste tre granne inter la bocha, sote la lengoa.” E Seth se ne torna a so paire cum queste tree granne e cointagi tuto so che l'angero li auea dito. E quando Adam aue odio che ello deuea morir, si fo monto alegro e incomensa a rier, chi in tuto lo tempo de la soa uita zamai no auea rizo, e leua le maim a cel e disse: “Segnor Dee, prendi l’annima mea, se ello ue piaxe, che e sum asai viscuo.” E a cauo de trei iorni Adam mori e Seth so fijo ge misse quelle tree granne sote la lengoa, como l'angero li auea comandao, e poa lo sepeli. E a cauo de pocho tempo quelle tree granne nassem e fe[m] tre uerge, le quai auea piascunna um braso[14] de longessa, e de quelle uerge l’unna era de cedro e l’atra cipresso e l’atra palma, e significauam lo paire lo fijo e lo spiricto sancto. Lo cedro e lo pu aoto erboro chi sea, e quello significa lo payre; lo cipresso e lo pu oritozo erboro chi sea e lo pu spesso de rami, e quello significa lo fijo; la palma chi e spesa de fogia e fa lo fruto doce, significa lo spiricto sancto. E stetem quelle tree rame in la bocha de Adam tam fim alo tempo de Noe. Aora auei odio como mori Adam, e de poi ello romaze Seth so fijo maor in la generacium.

  1. Cfr. R: e per raho del sacrifici de les besties crehec a Cayin envega contra abel. Io ho soppresso chaim chi, davanti a per raxon.
  2. quando
  3. dono
  4. e za
  5. si e
  6. e e so
  7. ale; R: oberta deles pejades.
  8. dee
  9. Cfr. R: com fom gitats.
  10. e lli: que la on nos calciguauem R.
  11. cum o ciun R: Sigron Frison tigris eufrates.
  12. cim
  13. Cfr. R: uin les raells del dit arbre.
  14. broso; R: una brassa de lonch.