O Càntico di Càntichi

←torna a-a lista di atri scriti

O CÀNTICO DI CÀNTICHI , traduto da Rico Carlini

atriboîo a-o Salomón (sécolo X prìmma de Crìsto)
riproduçion aotorizâ da-o sciô Carlini

1
Amabilitæ do spozòu^[1].

Càntico di Càntichi, ch’o l’é do Salomón.
Ti me bâxi co-i bâxi da tò bócca!
Sci, e tò teniésse són ciù dósci do vìn.
Pi-â fragrànsa inbriægàn i tò profùmmi,
profùmmo ch’o mànda ödô l’é o tò nómme,
pe quésto e zovenétte te vêuan bén.
Atîrime aprêuvo a ti, corìmmo!
Me fàsse intrâ o rè^[2] inte sò stànsie:
se scialiêmo e se reciliêmo pe ti,
s’aregordiêmo e tò teniésse ciù do vìn.
Gh’é ’na raxón se te vêuan bén.

A spôza^[3] a se prezénta.
Són abronzâ ma bèlla,
òh fìgge de Geruzalèmme,
cómme e ténde de Kedàr,
cómme i padigioìn de Sàrma.
No stæ a védde che són abronzâ,
perché l’é o sô ch’o m’à abronzòu.
I fìggi de mæ moæ se són sdegnæ con mi:
m’àn mìsso de goàrdia a-e vìgne;
a mæ vìgna, a mæ, no l’ò costodîa.

Dexidêio do spozòu.
Dìmme. amô da mæ vìtta,
dónde ti væ a schêuve e pêgoe,
dónde ti e fæ ripozâ into dòppodisnâ,
perché mi no ségge cómme ramìnga
aprêuvo a-e pêgoe di tò conpàgni.
Se no ti o sæ, òh belìscima fra e dònne,
vànni aprêuvo a-e òrme de pêgoe
e pòrta a schêuve e tò cravétte
da-arénte a-e câze di pastoî.

Colòquio fra i spôzoéi
A-a cavàlla da caròssa do faraón
mi t’asoméggio, amîga câa^[4].
Bèlle són e tò màsche fra i pendìn,
o tò còllo fra e colànn-e de pèrle.
Faiêmo pe ti di pendìn d’öo,
con di grén d’argénto.
 Intànto chò-u rè o l’é into recìnto,
o mæ spîgo o spànde o sò profùmmo.
O mæ amô o l’é pe mi ’n sachétto de mîra^[5],
o ripöza in sciô mæ sén.
 O mæ amô o l’é pe mi ’n ràppo de cîpro^[6]
inte vìgne de Engàddi.
 Cómme t’ê bèlla, amîga câa, cómme t’ê bèlla!
I tò éuggi són cónbe.
Cómme t’ê bèllo, mæ amô, quànte
graçiôzo!
O nòstro létto ascì o l’é vèrde.
 E trâve da nòstra câza són i çéddri^[7],
nòstro sofîto són i çiprèsci.

2
Mi són a cantêgoa de Saròn,
in lilìn de valàdde.
Cómme ’n lilìn fra i gàrdi,
coscì a mæ amô tra e figétte.
Cómme ’n méi fra i èrboi do bòsco,
o mæ amô fra i zóveni.
A-a sò ónbra, che dexiderâva, m’asétto
e dôçe l’é o sò frûto inta mæ bócca.
O m’à introdûto inta çèlla do vìn
e a sò inségna sórva de mi o l’é amô.
Nutrîmecon fugàssa d’ûga pàssa,
tiême sciù con di pómmi,
perché mi són maròtta d’amô.
A sò màn mancìnn-a a l’é sott’a-a mæ tésta
Mi ve sconzûo, fìgge de Geruzalèmme,
 pe-e gazélle ò pe-e çèrve di cànpi,
no adesciæ, no scrolæ da-o séunno o mæ amô,
scìnn-a quànde lê a no-o veu.

O spozòu o çèrca a spôza.
Vò-u li, o vén
e o sâta pe-i mónti,
o botézza pe-e colìnn-e.
O s’asoméggia o mæ amô a ’n capriòllo
ò: a ’n çèrvo picìn.
Vò-u li, lê o sta
derê a-a nòstra miâgia;
o l’amîa da-o barcón,
o spîa travèrso e feræ.
Òua o pàrla o mæ amô e o me dîxe:
«Tîte sciù, amîga câa,
mæ bèlla, e vêgni!
Perché, vò-u li, l’invèrno o l’é pasòu,
l’ægoa a l’à smìsso, a se n’é andæta;
E scioî són conpàrse intî cànpi,
o ténpo de cantâ o l’é tornòu
e a vôxe da tòrtoa a se fa sentî ancón
inta nòstra canpàgna.
O fîgo o l’à butòu fêua i prìmmi frûti
e-e vìgne scioîe spantéigan profùmmi.
Tîte sciù, amîga câa,
mæ bèlla, e vêgni!
Òh mæ cónba, che ti stæ inte fisûe da ròcca,
inti recànti di brìcchi,
móstrime a to cêa,
fàmme sentî a tò vôxe,
perché a tò vôxe a l’é soâve,
a tò cêa a l’é agraçiâ».
Pigiæne e vórpe
e vórpe picìnn-e
che goàstan e vìgne,
perché e nòstre vìgne són scioîe.
O mæ amô o l’é pe mi e mi pe lê.
Lê o schêuve e sò pêgoe fra i lilìn.
Prìmma che sciùsce a bîxa do giórno
e s’alonghìscian e ónbre,
tórna, mæ amô,
che ti t’asoméggi a-a gazélla
ò a-o çervo picìn,
sórva i mónti di arömi.

3
A spôza a çèrca o spozòu
In sciô mæ lètto, pe tùtta a nêutte, ò çercòu
l’amô do mæ cheu;
l’ò çercòu, ma no l’ò trovòu.
«Me leviö e faiö o gîo da çitæ;
pe-e stràdde e pe-e ciàsse;
véuggio çercâ l’amô do mæ cheu».
L’ò çercòu, ma no l’ò trovòu.
M’àn incontròu e goàrdie che fàn a rónda:
«Éi vìsto l’amô do mæ cheu?».
Da pöco l’àiva oltrepasæ,
quand’ò trovòu l’amô do mæ cheu.
L’ò stréito fòrte e no-o lasciö
scinché no l’àgge portòu inta câza de mæ moæ
inta stànsia da mæ genitôa.
Mi ve sconzûo, fìgge de Geruzalèmme,
pe-e gazélle e pe-e çèrve di cànpi;
no adesciæ, no scrolæ da-o séunno o mæ amô
scìnn-a quànde lê o no-o veu.

O cortêo di spozoéi
Cöse l’é che vén sciù da-o Dezèrto
  cómme ’na colònna de fùmme,
  e o spànde profùmmo de mîra e d’incénso
  e d’ògni pûa aromàtica?
Vò-u li, a bùscioa do Salomón:
  sciusciànta valorôxi ghe stàn in gîo,
  tra i ciù valorôxi d’Izraêle.
Tùtti sàn manezâ a spâ,
  són espèrti inta goæra;
  ògnidùn o pòrta a spâ a-o sciànco
  cóntra i perìcoli da néutte.
   In bardachìn s’é fæto o rè Salomón,
    co-o légno do Lìbano.
E sò colònne o l’à fæte d’argénto,
   d’öo a sò spalêa;
   a sò carêga cô da pórpoa,
   o céntro o l’é ’n recàmmo d’amô
   de fìgge de Geruzalèmme.
Sciortî fìgge de Sión,
   amiæ o rè Salomón
   co¬-a corónn-a ch’a gh’à pösòu sò moæ,
   into giórno de sò nòsse,
   into giórno da giöia do sò cheu.

4
Löde a-a beléssa da spôza.
Cómme t’ê bèlla, amîga câa, cómme t’ê bèlla!
  I tò éuggi són cónbe,
  derê a-o to véllo,
  i tò cavélli són cómme ’na stréuppa de crâve
  che chìnn-an da-a còsta do Gàlaad.
I tò dénti cómme ’na stréuppa de pêgoe tozæ
 che sciòrtan da-o bàgno;
 tùtte vàn acobiæ,
 e nisciùnn-a a l’é sénsa conpagnîa.
Cómme ’n frexétto cô da pórpoa e tò lèrfe
  e a tò bócca a l’é sparzûa de gràçia;
  cómme ’n gælo de meigranâ a tò màsca
  atravèrso o tò véllo.
Cómme a tôre do Dàvide o tò còllo,
costroîa cómme ’na fortéssa.
Mìlle scùddi ghe són apéixi,
tùtte armatûe de valorôxi.
I tò tetìn són cómme doî çervi zóveni,
binélli de ’n gazélla,
che schêuvan fra i lilìn.
Prìmma che sciùsce a bîxa do giórno
e s’alonghìscian e ónbre,
me n’andiö a-o mónte da mîra
e a-a colìnn-a de l’incénso.
Tùtta bèlla t’ê ti, amîga câa,
drénto de ti nisciùnn-a màccia.

Invîto a-a spôza
Vêgni con mi da-o Lìbano, ò spôza,
  con mi da-o Lìbano, vêgni!
  Amiâ da-a çìmma de l’Amâna,
  da-a çìmma do Senìr e de l’Ermón,
  da-e tànn-e di lioìn,
  da-i mónti di liopàrdi,
Ti ti m’æ rapîo o cheu,
  seu câa, spôza,
  ti ti m’æ rapîo o cheu
  co-îna sôla tò eugiâ,
  co-îna pèrla sôla da tò colànn-a!
Quànte són soâvi e tò caésse,
   seu câa, spôza,
   quànte ciù deliçiôze do vìn e tò caésse.
   L’ödô di tò profùmmi o sovràsta tùtti i arömi.
E tò lèrfe stìsan amê vèrgine, ò spôza,
   gh’é amê e læte sott’a-a tò léngoa
   e o profùmmo di tò vestî o l’é cómme
   o profùmmo do Lìbano.
Giardìn seròu t’ê ti,
   seu câa, spôza,
   giardìn seròu, fontànn-a scigilâ.
I to béutti són in giardìn de meigranæ,
   con i frûti ciù boìn,
   èrboi de cîpro co-o spîgo,
spîgo e safràn, canélla e cànfora
   con ògni spêce d’èrboi da incénso; mîra e aloè
   con tùtti i mêgio arömi.
Fontànn-a ch’a bàgna i giardìn,
   pósso d’ægoe frésche
   e riæ che sciòrtan da-o Lìbano.
Àlsite, comêta, e ti, sciöco, vêgni,
   sciùscia into mæ giardìn,
   se spàndan i sò arömi.
   Ch’a vêgne a mæ demôa into sò giardìn
   e a ne mànge i boìn frûti.


5
Són vegnûo into mæ giardìn, seu câa, spôza,
   e arechéuggio a mæ mîra e o mæ bàrsamo;
   màngio l’amê da mæ brìsca,
   béivo o mæ vìn e o mæ læte.
   Mangiæ, amîxi, bevéi;
   inbriegæve, mæ câi.

Vìxita do spozòu inta néutte.
Mi dòrmo, ma o mæ cheu o véggia.
   In rumô!L’é o mæ amô ch’o pìcca:
   «Àrvime, seu câa,
   amîga mæ, mæ cónba, mæ perfètta:
   perché a mæ tésta a l’é bagnâ de rosâ
   i mæ rìssi da-e gósse da néutte».
«Me són levâ o vestî;
   cómme métilo ancón?,
   Me són lavâ i pê;
   cómme brutâli ancón?
O mæ amô o l’à mìsso a màn inta fesûa
  e ’n baticheu o m’à invexendòu.
Me són isâ p’arvî a-o mæ amô
  e-e mæ màn stìsâvan mîra,
  pasâva mîra da-e mæ dîe
  in sciâ manéggia da pòrta.
Ò avèrto alôa a-o mæ amô,
  ma o mæ amô o se n’êa za andæto, o l’ê sparîo.
  M’é mancòu o cheu, pi-â sò spariçión.
  L’ò çercòu, ma no l’ò trovòu,
  l’ò ciamòu, ma o no m’à rispòsto.
M’àn trovòu e goàrdie che inspeçiónn-an a çitæ;
  m’àn picòu, m’àn ferîo,
  m’àn levòu o mantéllo e goàrdie de miâge.
Mi ve sconzûo, fìgge de Geruzalèmme,
  se trovæ o mæ amô,
  cöse ghe contiéi?
  Che són maròtta d’amô?
Cös’o l’à o tò amô de ciù de ’n âtro,
  ò ti, a ciù bèlla fra e dònne?
  Cös’o l’à o tò amô in ciù de ’n âtro
  perché coscì ti ne sconzûi?

Descriçión do spozòu
O mæ amô o l’é giànco e rósso incarnàtto,
   e o se riconósce fra mìlle e mìlle.
A sò tésta a l’é öo, öo séchin,
   i sò rìssi ràppi de pàrma,
   néigri cómme o cröo.
I sò éuggi, cómme cónbe
   in sce riæ d’ægoa;
   I sò dénti bagnæ into læte,
   mìssi inte ’n castón.
E sò màsche, cómme giardìn de bàrsamo,
   giardìn d’èrbe profumæ;
   e sò lèrfe són lilìn,
   che stìsan mîra ræa.
E sò màn só anélli d’öo,
    incasciæ de giöie de Tàrsis.
    O sò pêto o l’é tùtto d’avòrio,
    spantegòu de zàfiri.
E sò gànbe, colònne d’alabàstro,
    pösæ in sce bâze d’öo séchin.
    A sò figûa a l’é quélla do Lìbano,
    magnìfica cómme i çéddri.
Dôçe o sò çê da bócca;
    lê o l’é tùtto delìçie!
    Quésto o l’é o mæ amô, quésto o mæ amîgo,
    ò fìgge de Geruzalèmme.

6
Dond’o l’é andæto o tò amô,
  ò bèlla fra e dònne?
  Dond’o s’é trasferîo o tò amô,
  coscì che niâtre o poêmo çercâ con ti?
mæ amô o l’êa chinòu into sò giardìn
   Fra e ciànte de bàrsamo
   a schêuve e pêgoe inti giardìn
   e a-arechéugge lilìn.
Mi són pò-u mæ amô e o mæ amô o l’é pe mi;
   lê o schêuve e pêgoe tra i lilìn.

Conpiaxénsa do spozòu
Ti t’ê bèlla, amîga câa, cómme Tìrsa,
   agraçiâ cómme Geruzalèmme,
   terìbile cómme stréuppe de bandêe desccegæ.
Lêva da mi i tò éuggi:
   e tò eugiæ m’invexéndan.
   I tò cavélli són cómme ’na stréuppa de pêgoe
   che vêgna zu da-o Gàlaad
I tò dénti cómme ’na stréuppa de pêgoe
   che sciòrtan da-o bàgno.
   Tùtte camìnann-an acobiæ
   e nisciùnn-a a l’é sénsa conpàgna.
Cómme ’n gælo de meigranâ a tò màsca,
   atravèrso o véllo.
Sciusciànta són e regìnn-e,
   ötànta e spôze,
   e fìgge sénsa nùmero.
Ma ùnica a l’é a mæ cónba, a mæ perfètta,
   lê a l’é l’ùnica de sò moæ,
   a preferîa da sò genitôa.
   L’àn vìsta e zóvene e l’àn dîta beâta,
   e regìnn-e e-e âtre spôze n’àn cantòu e löde.
«Chi a l’é quésta ch’a s’àlsa cómme l’aoröra,
   bèlla cómme a lùnn-a,
   luxénte comò-u sô,
   terìbile cómme stréuppe de bandêe desccegæ?»
Into giardìn di èrboi de nôxe mi són chinòu,
   pe védde o vèrde da valàdda,
   pe védde si-â vìgna a beutâva,
   se scioîva i meigranæ.
No-o sò ma o dexidêio o m’à mìsso
   in scî câri do Ammi-nadìb.

7
Contenplaçión da spôza
«Gîte, gîte, Solamîta,
     Gîte, gîte: voémmo amirâte»
    «Cöse amiræ inta Solamîta
    into bàllo a dôe fìlle?»
«Cómme són bèlli i tò pê
   inti sàndali, fìggia de prìnçipe!
   E cùrve di tò sciànchi són cómme gioièlli,
   òpera de màn d’artìsta.
O tò onbrisàllo o l’é ’na cóppa riónda
   de lóngo pìnn-a de vìn drogòu.
   A tò pànsa o l’é ’n mùggio de gràn,
   circondòu da-i lilìn.
I tò tetìn cómme çervi zóveni,
   binélli da gazèlla.
O tò còllo cómme ’na tôre d’avòrio;
  i tò èuggi són cómme i laghétti de Chésbon,
  da-arénte a-a pòrta de Bat-Rabìm;
  o tò nâzo cómme a tôre do Lìbano
  ch’a fa a goàrdia vèrso Damàsco.
A tò tésta a s’alsa sórva ti cómme o Carmêlo
  e i cavélli in sciâ tò tésta són cómme a pórpoa;
  in rè l’é stæto pigiòu da-e tò trésse».
Quànte t’ê bèlla e quànte t’ê graçiôza,
  ò amô, fìggia de delìçie!
A tò statûa a s’asoméggia a ’na pàrma
  i tò tetìn a-i ràppi.
Ò dîto: «Montiö in sciâ pàrma,
  arecheugiö i ràppi di dàtai;
  ma ségian i tò tetìn cómme ràppi d’ûga
  e o profùmmo do tò respîo cómme di pómmi».
O çê da tò bócca o l’é cómme o vìn bón,
  ch’o se va drîto vèrso o mæ amô
  e o pàssa in scê lèrfe e in scî dénti.

Recìproco posèsso
Mi són pò-u mæ amô
  e o sò dexidêio o l’é vèrso de mi.
Vêgni, mæ amô, andémmo pe-i cànpi,
    pasémmo a néutte inti vilàggi.
De bónn-a matìn andiêmo inte vìgne;
   vediêmo s’a béutta bròtti a vìgna,
    se béutan e scioî,
    se scioìscian i meigranæ:
    la te daiö e mæ caésse!
E mandràgole màndan profùmmi;
    a-e nòstre pòrte gh’é ògni spêce de boìn frûti,
    fréschi e sécchi;
    mæ amô, l’ò tegnûi pe ti».

8
Dexidêio de l’unión
Òh, se ti foîsci mæ fræ,
    aleitòu a-o tetìn de mæ moæ!
    Trovàndote fêua poriæ baxâte
    e nisciùn poriæ desprexâme.
Te portiæ, te faiæ intrâ inta câza de mæ moæ;
    Ti me mostriêsci l’àrte de l’amô.
    Te faiæ béive vìn aromàtico,
    do sûgo do mæ meigranâ.
A sò màn mancìnn-a a l’é sott’a-a mæ tésta
    e quélla drîta a m’abràssa.
Mi ve sconzûo, fìgge de Geruzalèmme,
    no adesciæ, no scrolæ da-o séunno o mæ amô
    scìnn-a quànde lê a no-o veu.
Chi l’é quélla ch’a mónta da-o dezèrto,
    arenbâ a-o sò amô?
    sott’a-o méi t’ò adesciâ;
    la, dónde tò moæ a t’à concepîo,
    la, dónde tò moæ a t’à apartoîo.

Stabilitæ de l’amô
Métime cómme scigìllo in sciô tò cheu,
   cómme scigìllo in sciô tò bràsso;
   perché fòrte cómme a mòrte l’é l’amô,
   tenâce cómme l’infèrno l’é a giöxîa;
   e sò vanpæ són vanpæ de fêugo,
   ’na sciàmma do Segnô!
E gròsse ægoe no pêuan asmortâ l’amô
   ni i sciùmmi inversâlo.
   Se un o désse tùtte e richésse da sò câza
   in càngio de l’amô, o n’aviéiva sôlo desprêxo.

Azónta
Gh’émmo ’na seu picìnn-a,
   e ancón a no gh’à tetìn.
   Cöse faiêmo pe nòstra seu,
   o giórno che se parliâ de lê?
 S’a foîse ’na miâgia,
   che faiêscimo sórva ’n recìnto d’argénto;
   s’a foîse ’na pòrta,
   a rinforsciêscimo con de töe de çéddro.
Mi són ’na miâgia
   e i mæ tetìn són cómme tôre!
   Coscì són a-i sò éuggi
   cómme quélla ch’a l’à trovòu pâxe!
’Na vìgna gh’àiva o Salomón in Baal-Amòn;
   o l’à afidâ a-i costödi;
   ògnidùn o dovéiva portâghe cómme sò frûto
   mìlle scûi d’argénto..
A mæ vìgna, pròpio a mæ, ghe l’ò in fàccia:
   a ti, Salomón, i mìlle scûi
   e duxénto pe-i costödi do sò frûto!
Ti che ti stæ inti giardìn
   – i conpàgni stàn a sentî –
   fàmme sentî a tò vôxe.
«Scàppa, mæ amô,
   scìmile a-a gazélla
   ò a ’çèrvo picìn,
   sórva i mónti di arömi!».

Âtri progètti

• w:lij:Enrico Carlini

Nòtte

1. A fórma de diàlogo do Càntico, ch’a l’introdûxe dötréi personàggi – o spozòu, a spôza, o cöro, o poêta, -
2. O rè o l’é o spozòu
3. A spôza a l’é bruxâ da-o sô (v.6); e fìgge de Geruzalèmme són e amîghe da spôza che fàn da cöro. Kedàr o l’é o nómme de ’na tribù de Ismaæle; quarcösa de scìmile se dêve pensâ pe Sàrma.
4. Aluxón a-e spléndide cavarcatûe do faraón. O paragón o l’é ’n clàscico inte l’Òriénte
5. O sachétto de mîra, che-e dònne portâvan in pêto, o l’é scìnbolo de l’amô do spozòu.
6. O cîpro o l’é ’na ciànta ch’a fa scioî a ràppi giànchi, asæ profumæ. Engàddi a l’é in sciâ rîva òcidentâle do Mâ Mòrto
7. Çéddri e çiprèsci són stæti dêuviæ da-o Salomón pe costroî o ténpio