A Diviña Comédia/Inferno/Canto III
| ←Canto II | A Diviña Comédia de Inferno - Canto III |
Canto IV→ |
| (Stampaja da Zoentù - 1909) |
A’ porta de l’ etèrno e crûo tormento
Arrivòw Dante, o no vorriæ ciù intrâ:
Ma Virgílio, cu-e boñe, o ô mette drento.
Li o vedde a gente, a o mundo apputifä
Visciûa; no a vœ ni o Çê ni o Diäo. Uña barca
A’ ciazza arriva, da Carón guidä,
Ch’ o l' insprïta i Dannæ, u î aspréscia e imbarca.
1 « Per mi se va in ta çitæ dolente,
Per mi se va in to sempitèrno dô,
Per mi se va fra a sempre pèrsa gente.
4 Giûstiçia a l' ha inspiròw o mæ ato Fattô ;
Chi m' ha fæto l' é a summa Podestæ,
A diviña Sapiença, o Primmo Amô :
7 Alò de mi, no gh’ en cöse creæ,
Atro che etèrne; e mi in etèrno dûo:
Lascæ kí ògni sperança, voî ch' intræ ».
10 Queste parolle, de cô coscì scûo,
Veggo li scrite in çimma d’ ûña porta,
Unde mi : « Méystro, o sensu sœ o me é dûo ».
13 E a mi, lô ch’ o me vedde a fáccia smòrta :
« Kí ògni suspètto convén lasciâ fito,
Kí ògni viltæ convén ch' a ségge mòrta.
16 Semmo ao lœgo vegnûi duve t’ hò dito
Che ti vediêsci e gente doloroze,
Che do gran Ben da mente han pèrso o drito.
19 E piggiándome a man in te sò amooze,
Cun fáccia alegra, ch' a m’ ha confortòw,
Drento o m’ ha misso zù in te cöse ascoze.
22 Li lûi, centi, suspíi, da pèrde o sciòw,
Resûnâvan pe l' aja sença stelle,
Che ao primmo passo m' han ammagonòw.
25 De lengue stráñnie, orribile, e ratelle,
Sbrûzzi, pòwle de dô, giastemme d' ira,
Voxe âte e ròche, patte!... ma de quelle!...
28 Un bordèllo do diäo favan, ch’ o gira
Sempre in te quella ajûçça de ciûgiaña,
Comme l' aenín quando a moînéllo o vira.
31 Mi, ch' ayvo a testa comm' ûña campaña,
« Meystro » — allôa diggo — « cöse l' è che sento,
E che gente lûa kí, in te 'sta kintaña?
34 E a mi lê : « Questo crûçio e mîzeo stento
O tucca a quelli nésci, ch' en visciûi
Sença infamia ni löde. Lô kí drento
37 Sun mesccæ a quello cöu d' ângei impûi,
Ch' han tiòw pe lô. No se pœan dî rebèlli,
Ni a Dio fedeli: ni cœtti, ni crûi.
40 Scaccæ dai Çê, che no vœan de rebbelli,
Manco o profundo Infèrno accœgge o î deve,
Che n' aviéyvan da glòria i rei streppelli ».
43 E mi : « Cöse gh' è a lô, Méystro, scì greve,
Che tanto lamentâ o î fà, e scì fòrte ? »
Lê o me responde: « Figgio, te ô diö in breve:
46 No han ciù de speânça, questi kí, de mòrte,
E questa sœ vitta òrba a l'é scì bassa,
Che lô invidiozi sun d' ogni ätra sòrte.
49 Zà a sœ memoja alò de moî, a l' ëa passa.
Mizericördia e Giûstíçia a î desdegna ;
No parlemmo de lô, ma œggezza e passa.
52 Mi, che œggezzavo, hò visto li ûña insegna
Che, virando, a curría comm' ûña sæta,
E de pösâse a se paréyva indegna.
55 E derrê ghe vegnía scì lunga træta
De gente, che no aviæ mai ciù credûo,
Che tanta, a mòrte, a n' avesse desfæta.
58 Doppo d' avéyghe ciù d’ûn conosciûo,
L' umbra de quello veggo li coscì,
Che pe viltæ o l' ha fæto o gran refûo.
61 Allôa accapío, de çèrto, hò li per li,
Che questa tä a l' ëa a sètta di cattivi
A Dio spiaxenti, e ai sœ nemixi ascì.
64 Sti infeliçi, che mai no en stæti vivi,
Ean nûi, e ûn sciammo infèsto o î azzuggiava,
De musche e scarlafoín di ciù aggrescivi,
67 Pe e dentæ, a faccia sangue a ghe scoava,
Che cun lâgrime e marça zù ai sò pê
A di vèrmi angusciozi o pasto a dava.
70 Amiando poi, de li, ciù in la, promê
Veggo da gente a’ riva d' ûn gran sciûmme;
« Permetti Meystro », — allôa ghe diggo a lê —
73 Che sacce chi sun mai, e che costûmme
O ê fa paréy de stramûa scì pronte,
Comme deçèrno fra questo barlûmme».
76 E lê allôa a mi : « Sença che kí te ô conte,
Ti ô vediæ cæo quando fermiëmo o passo
In sce-a trista rivëa, la, d'Acheronte ».
79 Allôa cu-o fronte vergognozo e basso
Pe no ghe fâ, cu'o mæ dî, pedimía,
No hò ciù çillòw, sciña arrivâ ao mâ passo.
82 Ma ecco vegnî versu de noî in saettía
Ûn vêgio de péy gianco e d' œggio fëo,
Sbraggiando : « Guai a voî, gente cattía !
85 No speræ mai de vedde do Çê o cæo :
Mi vëgno pe menâve a l' atra riva
In te ténebre etèrne ao cädo, ao zëo.
88 E ti, che ti stæ li, anima viva,
Vattene via da questi che sun mòrti ».
Ma visto, poi, che mi no me partiva,
O dixe : « Mïa, pe atre ægue e pe atri pòrti
Ti arriviæ a' ciazza, no kí, pe passâ:
Ghe vœ ûn di legni ciù lêgii e ciù fòrti ».
E o Ducca a lê : « Carón no te crûçiâ :
Se vœ coscì lasciù duve se pœ
Quanto se vœ ; e ciù no dimandâ ».
Ascciaña e grunde u barbassûo carzœ,
Noçê aguzzín de ægue stagnante e scûe,
Che de zimme da e œggæ o pettíva fœ.
Ma quelle ánime ch' ëan li stracche e nûe
Cangian de cô, ghe balla in bucca i denti,
Solo ao sentî quelle parolle crûe.
Giastémman tûtte o Çê, e i sœ parenti,
A razza ûmaña, o lœgo e o tempo insemme
Da sœ semença e di sœ nascimenti.
Poi in t' ûn mûggio s' aspréscian là, pe semme,
Ûrlando fòrte, a’ ciazza gramma e razha,
Ch' aspëta ogni ommo chi o Segnô no temme.
Carón demònio cu-i œggi de braxa,
O ghe fà segno, e tûtte o se ê arregœgge,
O ê batte e stiva comm' anciúe in sarmaxa.
Comme d' autûnno zù crœvan e fœgge
Ûña aprœo a l' atra, scì che o pòvëo rammo
O rende a’ tëra tûtte quante e spœgge ;
Pægio a gramma semença do poæ Adammo
S' azbrían da quella ciazza a ûña a ûña,
A segni, comme oxelli ao sœ reciammo.
Coscì nàvegan là in sce l' unda brûña,
E alò che de de là séggian desceyze,
De çà ûña nœva strœppa se radûña.
« Mæ cäo figgio » — me fa o Meystro cortéyze —
« Quelli che mœan nemixi de Dio
Tûtti trabuccan kí da ògni päéyze,
E sun pronti a passâ de là do rïo,
Perché a Giûstíçia divíña a î speroña
Tanto, che se ghe cangia a poía in dexío.
De kí no passa mai ûñ' anima boña ;
E però se Carón de ti o se lagna,
Ti pœ accapî o perchè coscì o tuntoña ».
130 Dòppo de questo a lúvega campagna
Sci fòrte a l' ha tremòw, che da o spavento,
De arregordâlo, o fronte o se me bagna :
133 Dæto a l' ha a tèra lagrimoza ûn vento,
Che aççéyzo o s'è in t’ un lampo russo affuòw,
Ch' o m’ ha levòw e fòrçe e o sentimento,
136 E kéyto sun comme ûn assûnnentòw.